Sokołowski Stanisław sen.

Sokołowski Stanisław sen.(19 X 1865 Młoszowa k. Krzeszowic - 31 VIII 1942 Zakopane, poch. na starym cment.). Wybitny leśnik praktyk i naukowiec (studia w Wiedniu 1893-96), doskonały znawca zagadnień leśnych w Tatrach, bojownik o ochronę lasów tatrz. i o utworzenie Tatrz. Parku Nar., prof. Wyższej Szkoły Lasowej we Lwowie 1904-19, red. "Sylwana" 1905-19, prof. UJ 1919-35, czł. PAU 1931. Był nauk. doradcą majątków leśnych PAU i Fundacji Kórnickiej.

Napisał szereg prac nauk., monografii i podręczników publikowanych od 1897, np. Hodowla lasu (3 wyd., Lw. 1912-30), Budowa roślin drzewiastych (Lw. 1927), Prace biometryczne nad rasami sosny zwyczajnej (Pinus silvestris) na ziemiach Polski (Kr. 1931), a także prace pop.-nauk., m.in. cenną do dziś książkę Las tatrzański (Za. 1936), interesujący szkic Z krainy regli ("Wierchy" 1, 1923).Był gorącym rzecznikiem ochrony przyrody, od 1920 członkiem PROP. Jego praca Tatry jako Park Narodowy (Kr.1923) była pierwszą szczegółową publikacją na ten temat i pierwszym konkretnym ujęciem tego problemu. Pisał też już poprzednio W obronie lasów ("Sylwan" 25, 1907) i W obronie lasów tatrzańskich ("Rzeczpospolita" 1922, nr 320).Honorowym doktoratem uczcił go UJ w 1932 i warsz. SGGW w 1934. Ożeniony był z góralką (z zakop. rodziny Walczaków) i miał w Zakopanem dom "Ornak", w którym osiadł na stałe po przejściu na emeryturę w 1935. W 1965, w setną rocznicę urodzin S., rezerwat ścisły w Dolinie Białego nazwano jego imieniem, a na domu "Ornak" umieszczono tablicę pamiątkową.Wszystkie dzieci S. (córka Zofia i synowie: Marian, Adam, Stanisław jun., Witold, Jan) były również związane blisko z Tatrami (zob. ich życiorysy). Zob. też: Sokołowscy.

Lit. - "Sylwan" 91, 1947 (Władysław Szafer). - "Nauka Pol." 14, 1966, nr 5 (Stanisław Smólski). - "Chrońmy Przyr. Ojcz." 42, 1986, nr 1 (Zbigniew Mirek). - "SBP" 1987 (W.H. Paryski). - "SBTP" 1, 1989 (Andrzej Lubański i Bohdan Szymański).

---