Siedmiu Progami, Jaskinia za

Siedmiu Progami, Jaskinia za. (ma siedem otworów: otwory JzSP 1455 i 1468 m; otwory Pośrednia 1477, 1487 i 1488 m; otwory Wysoka 1487 i 1499 m). P. Jaskinia, której dwa dolne otwory znajdują się blisko siebie po orogr. lw. stronie Żlebu Trzynastu Progów, powyżej jego siódmego progu, nad Wąwozem Kraków. Jaskinia znajduje się w zach. krańcu Wysokiego Grzbietu w masywie Ciemniaka (Czerwone Wierchy). Obecnie JzSP ma 11,660 km długości i 435 m deniwelacji (-299,7; +135,5). Jest czwartą pod względem głębokości w Tatrach i w Polsce. W l. 1986-93 była najdłuższą znaną jaskinią Tatr i Polski (aktualnie jest drugą).

Jaskinia za Siedmiu Progami została odkryta pod koniec lat 1940. przez Stefana Chałubińskiego, który zwiedził jej początkową część. W 1952 Krzysztof Birkenmajer i Kazimierz Kowalski odkryli dalszych kilkadziesiąt m korytarzy co dało jaskini długość 123 m. W 1972 grotołazi katowiccy (Marian Czepiel, Zbigniew Rysiecki i in.) zaraz za najniższym otworem jaskini odgruzowali wejście do nowych jej partii i dotarli nimi do głęb. 115 m. Po pokonaniu w 1979 na dnie jaskini ciasnego zacisku nazwanego potem katowickim, odkryto ciąg sprowadzający do głęb. -172 m, a deniwelacja jaskini osiągnęła 189 m. W końcu 1980 pokonano kolejny bardzo trudny zacisk, co doprowadziło do odkrycia poziomych ciągów, gdzie osiągnięto -203 m względem dolnego otworu. W 1981 do JzSP przyłączono Jaskinię Wysoką. W następnych latach (do 1988) dokonano tu wielkich odkryć (ok. 8 km korytarzy) wspinając się przy tym aż 412 m ponad miejsce rozpoczęcia eksploracji. Eksplorację prowadzili grotołazi z różnych ośrodków (w pierwszym okresie głównie katowiccy, Marian Napierała i in.). Od ok. 10 lat wielkość jaskini nie uległa zmianie.

Jedna ze studni tej jaskini ma ponad 100 m pionu i jest 2 pod tym względem w Tatrach.

Lit. - Kazimierz Kowalski: Jaskinie Polski, t. 2, Wa. 1953. - Marian Czepiel: Za Siódmym Progiem. "Tat" 49, 1973, nr 3.

(Opr.Wojciech W. Wiśniewski)

---