Sekcja Turystyczna PTT

Sekcja Turystyczna PTT. Najstarsza z trzech macierzystych organizacji Klubu Wysokogórskiego, wchodząca początkowo w skład Towarzystwa Tatrzańskiego (jako STTT), a potem w skład Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (jako STPTT).

Narodziny STT to narodziny nowoczesnego pol. taternictwa. Przedtem ks. Józef Stolarczyk, Walery Eljasz, Leopold Świerz, Tytus i Ludwik Chałubińscy, Jan Gwalbert Pawlikowski, Karol Potkański i in. niewątpliwie pchnęli naprzód taternictwo pol., ale po śmierci Tytusa Chałubińskiego przyszedł raczej zastój, zresztą z biegiem lat taternictwo na modłę Chałubińskiego nie mogło już wystarczać. Koło pocz. XX w. taternictwo pol. zaczęło się ożywiać na modłę nowoczesną, tj. na wzór ówczesnego alpinizmu w Alpach. W związku z tym powstała konieczność zrzeszenia polskich taterników chodzących dotąd luzem.

Pod koniec marca 1902 z inicjatywy Dionizego Beka zebrała się w Zakopanem grupka taterników na dyskusję nad sposobami ożywienia ruchu tatern.; uczestniczyli w niej D. Bek, Janusz Chmielowski, Adam Lewicki i przew. Klemens Bachleda. To dało początek dalszym dyskusjom, w których wyniku jeszcze w tym samym roku powstał tymczasowy zarząd STTT: Janusz Chmielowski, Zdzisław Czaplicki, Jan Fischer i Adam Lewicki.

Oficjalnie powołano do życia STTT uchwałą walnego zgromadzenia TT z 27 IV 1903. Pierwsze ogólne zgromadzenie STTT odbyło się 25 VII 1903 w Zakopanem i wybrało pierwszy zarząd. Prezesem został Chmielowski, już wówczas jeden z najwybitniejszych taterników, a do zarządu weszli: Zygmunt Balicki, Apolinary Garlicki, Władysław Bizański, ks. Walenty Gadowski, Tadeusz Łopuszański i Jan Nowicki.W pierwszym roku swego istnienia STTT miała tylko 38 członków, chociaż mógł się do niej zapisywać każdy chętny. Zapisali się jednak wtedy prawie sami taternicy, m.in. jedna kobieta: Anna Szyszyłowiczowa (która weszła na Kozi Wierch Żlebem Kulczyńskiego przed założeniem sztucznych ułatwień).W 1908 zaszła zasadnicza zmiana w organizacji STTT, która przekształciła się w klub zamknięty, wymagający od kandydata na członka kwalifikacji zarówno natury tatern. jak i ogólnej. Liczba członków STTT wahała się od 10 do ponad 100. Mimo to działalność STTT była b. wszechstronna od samego początku jej istnienia.Wydawnicza działalność (pomijając drobniejsze publikacje) zaznaczyła się czterema pozycjami, które stanowią podwalinę polskiej literatury tatern.: periodyk "Taternik" (wychodzący z przerwami od 1907), książka Mieczysław Karłowicz w Tatrach (1910), Zasady taternictwa Zygmunta Klemensiewicza (1913) oraz 4-tomowy przewodnik szczegółowy Tatry Wysokie Janusza Chmielowskiego i Mieczysława Świerza (1925-26). Zaliczyć tu by też należało 4-tomowy Przewodnik po Tatrach Janusza Chmielowskiego (1907-12), pierwszy taternicki przewodnik po Tatrach, chociaż nie był on oficjalnym wydawnictwem STTT.W związku z ówczesnym układem stosunków ekon. i społ., taternictwo było uprawiane jedynie przez niewielką grupę ludzi, rekrutujących się przeważnie z inteligencji pracującej (dużo naukowców) i młodzieży studiującej, ale już w pierwszym roku swego istnienia STTT zajęła się pop. ruchem wycieczkowym, urządzając tur. wycieczki zbiorowe, prowadząc tur. biuro informacyjne w Zakopanem oraz wypożyczalnię sprzętu i literatury turystycznej.

STTT zajęła się też przewodnictwem zawodowym w Tatrach, miała nadzór nad nim, przeprowadziła kurs dla przewodników i zaopatrywała ich w sprzęt. Również zajmowała się sprawą ratownictwa górskiego, a członkowie STTT zawsze brali żywy i czynny udział w działalności i wyprawach ratunkowych TOPR. STTT i jej członkowie uczestniczyli także w staraniach o ochronę przyrody terenów górskich.Do wielkich zasług STTT należy też oczyszczenie z obcych naleciałości i ustalenie nazewnictwa tatrzańskiego. Dzięki tej działalności nazewnictwo tatrz. polskie jest dziś bardziej ludowe i ściślej dopasowane charakterem do Tatr niż nazewnictwo tych gór w in. językach.

STTT zawsze żywo współpracowała z zarządem gł. TT, wyręczając go w wielu dziedzinach i będąc stale w rozwoju TT czynnikiem postępu i nowych idei.W taternictwie zdobywczym lat 1902-15 członkowie STTT odegrali przodującą rolę; uprawiali też alpinizm w górach obcych (Alpy, Kilimandżaro itd.). Jedną z największych zasług STTT oprócz wychowania kilku pokoleń taterników pol. jest też zapoczątkowanie planowej pol. ekspansji alpin. w góry obce (Alpy, Wysoki Atlas), tak wspaniale rozwiniętej następnie przez Klub Wysokogórski.

W 1935 Sekcja Turystyczna PTT przekształciła się w » Klub Wysokogórski PTT i połączyła z dwiema innnymi pol. organizacjami tatern., Sekcją Taternicką Akademickiego Związku Sportowego w Krakowie i Kołem Wysokogórskim przy Oddziale Warszawskim PTT.Prezesami STTT (STPTT) byli kolejno: Janusz Chmielowski 1903-04, ks. Walenty Gadowski 1904-05, Tadeusz Łopuszański 1905-07, Kazimierz Panek 1907-09, Zygmunt Klemensiewicz 1909-11, Marian Smoluchowski 1911-12, Jan Wacław Czerwiński 1912-19, Walery Goetel 1919-21, Mieczysław Świerz 1921-28, Stefan Komornicki 1928-30, Kazimierz Piotrowski 1930-34, Walery Goetel 1934-35.

Lit. - "Tat." 12, 1928, nr 4-6 (zeszyt jubileuszowy, autorzy: Mieczysław Świerz, Roman Kordys i Adam Lewicki). - W.H. Paryski: Klub Wysokogórski PTT. "Wierchy" 18, 1948.

---