Bohuš Ivan (27 XI 1924 Dechtary = Dechtáre, Liptów),
syn » Eugena Bohuša. Słow. historyk
regionalny Tatr i Podtatrza, publicysta, muzeolog. W 1942-49
sekr. dyrekcji uzdrowiskowej Starego
Smokowca, a równocześnie w 1945-50 sekr. oddziału pogotowia ratunkowego
tatrz. (Záchranný zbor KSTL) w Starym Smokowcu i inicjator założenia Górskiej
Służby (Horská služba) w 1950 oraz w 1946-48 red. stałego działu tatrz. w radiu
koszyckim. Następnie w 1949-57 dyr. Muzeum
Tatrz. w Popradzie, a w 1957-68 twórca i dyr. Muzeum TANAPu w Łomnicy Tatrz., od 1968 pracownik naukowy
TANAPu tamże. Ponadto czł. redakcji różnych czasopism regionalnych (np. "Tatranské Noviny", "Vysoké Tatry") i ogólnosłowackich, w 1957-59
red. czasopisma "Múzeum", organu Związku Muzeów Słow. Również czł. wielu komisji
zajmujących się sprawami Tatr i Podtatrza oraz autor b. licznych artykułów i
prac o różnorodnej tematyce tatrz. i podtatrz., zwł. historycznej.
O historii górnictwa tatrz. ogłosił szereg mniejszych prac i jedną
większą: Náčrt dejín tatranských baní a hút ("Nové Obzory " 1963). Liczne
są jego prace dotyczące dziejów taternictwa, turystyki i narciarstwa w Tatrach,
np. Chodila Beata Lasky popri Zelenom plese? ("Krásy Slov ." 1956), Jan
Still i jego wejście na Gierlach ("Wierchy " 1957) oraz przede wszystkim
studium Historický vývoj Vysokých Tatier ("Sbor. Prác TNP " 1972) i dwie
książki: Osudy Tatier (Br. 1976, wsp. z Ivanem Houdkiem ) i Osudy
tatranských osád (Ma. 1982).
Cenna jest też jego szczegółowa historia ochrony przyrody po pd. stronie
Tatr, ogłoszona w trzech częściach: Ochrana tatranskej prírody pred rokom
1918 ("Sbor. Prác TNP" 1959), Ochrana tatranskej prírody v rokoch
1918-1945 (tamże 1963) oraz Ochrana prírody pred zriadením Tatranského
národného parku (tamże 1972), jak i liczne in. prace z tej dziedziny, np.
Príspevky k dejinám kamzíka a jeho ochrany v Tatrách ("Ochr. Přír."
1957). Pisał też o ochronie zabytków, np. Niektoré špecifické problémy
ochrany stavebných pamiatok v Tatranskom národnom parku ("Pamiatky a Múzeá"
1959), o historii wypadków górskich pt. Obete Vysokých Tatier 1650-1962
("Nové Obzory" 1964).
Gromadzi materiały do » bibliografii Tatr i opublikował już szereg prac na
ten temat, np. bibliografie wielodziałowe Vysoké Tatry 1945-1961 (Košice
1964) i Vysoké Tatry 1919-1944 (Košice 1973, 4 tomy) oraz hist. przegląd
bibliograficzny Tatranská periodická tlač ("Sbor. Prác TNP" 1967).
Ogłosił też hist. przegląd stosunków własnościowych: Vývoj vlastníckych
pomerov v oblasti Tatranského národného parku v rokoch 1209-1918 (tamże
1969). Zajmuje się również specjalnie geogr. nazewnictwem tatrz., o którym
ogłosił dziesiątki artykułów, np. Vplyv ludskej práce a činnosti na
názvoslovie Tatier ("Krásy Slov." 1952) oraz odcinkami publikowane
Zemepisné názvoslovie Vysokých Tatier ("Vys. Tatry" 1965-93). Wydał
zbeletryzowane dzieje przewodnictwa tatrz. Na každom kroku kameň (Košice
1966), ale również i udokumentowane prace hist. o tymże przewodnictwie: Z
výskumu dejín horského vodcovstva vo Vysokých Tatrách ("Nové Obzory" 1964)
oraz História vodcovskej a záchrannej služby do roku 1950 (w: "Horská služba
1950-1970", 1970).
Oprócz już wymienionych opublikował jeszcze szereg książek o charakterze pop.
i pop.-nauk.: Poprad, brána do Vysokých Tatier (Pop. 1950), Na Rysy po
stopách V. I. Lenina (Ma. 1960), Potulky po Tatrách (Br. 1962),
Krásy Tatier (Pr. 1969), Tatranský kaleidoskop (Ma. 1977) i in.
Jest współautorem licznych dalszych książek, np. Kežmarok (1958),
Vysoké a Belanské Tatry (1963), Kriváň (Pop. 1968), Klíma
Tatier (1974), Svet Tatier (1977). Współpracował z takimi zbior.
publikacjami jak Vlastivedný slovník obcí na Slovensku (t. 3, 1978) i
Encyklopédia Slovenska (t. 6, 1982). Ponadto jest autorem licznych
artykułów i prac z dziedziny muzealnictwa, dziejów badań nauk., historii
leśnictwa tatrz. i miejscowości podtatrz., o inspirowanej Tatrami muzyce i
malarstwie, o frekwencji tur. na szczytach tatrz. itd. Opublikował liczne
życiorysy ludzi związanych z Tatrami oraz wychodzący odcinkami słownik biogr.
Kto bol kto vo Vysokých Tatrách ("Vys. Tatry" 1968-1980).
W sumie z okresu 1948-93 jest autorem ponad 1500 artykułów, rozpraw, książek,
recenzji, notatek itd. Jego twórczość o charakterze nauk. znacznie posunęła
naprzód wiedzę o Tatrach. Jest jednym z czołowych tatrologów. W 1970 Górska
Służba (Horská služba) mianowała go swym hon. członkiem.
