Pawlikowski Mieczysław

Pawlikowski Mieczysław (9 IX 1834 Lwów - 23 XII 1903 Kraków, poch. w Medyce), ojciec » Jana Gwalberta Pawlikowskiego. Literat (autor powieści, nowel i wierszy), publicysta, dziennikarz, działacz polit., kult. i tur. (TT), taternik.

W 1863 uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, m.in. jako zastępca komisarza Rządu Nar. na wsch. Galicję, za co był potem przez władze austr. więziony w Ołomuńcu przez dwa lata (1864-65). Przyjaźnił się m.in. z Sewerynem Goszczyńskim i Adamem Asnykiem.

W Zakopanem i Tatrach znalazł się po raz pierwszy ok. 1855, a następnie bywał wielokrotnie, mieszkając przez szereg lat u słynnego przew. Macieja Sieczki. Będąc w Zakopanem stwarzał P. koło siebie swoisty ośrodek kult., w którym bywali Seweryn Goszczyński, Tytus Chałubiński, Adam Asnyk, Ignacy Paderewski i wielu in.

Jako taternik P. dokonał I przejścia przez Zachodnie Żelazne Wrota oraz II wejścia na Wysoką z I zejściem z niej przez Pazdury na Wagę (w 1876 w towarzystwie Adama Asnyka, swego syna Jana Gwalberta oraz Macieja Sieczki i in. przewodników).

Członkiem Tow. Tatrz. był od 1874, co najmniej od 1876 członkiem dożywotnim, ponadto w 1874-76 członkiem jego komisji rewiz., a w 1876-83 członkiem zarządu (wydziału), w 1880-83 wiceprezesem.

Wśród obfitej twórczości pisarskiej P. są też pozycje tatrz. Najważniejsza to fantastyczno-makabryczna powieść Baczmaha ("Tyg. Ilustr." 1897 w odcinkach i jako książka: Wa. 1898), o akcji rozgrywającej się w Zakopanem i w jaskini tatrz. Jest on też autorem ciekawego felietonu Zakopane (krak. "Kraj" 1872, nr 204), który daje obraz stosunków panujących wówczas w tej miejscowości i w przewodnictwie tatrz. W korespondencji P. zachował się interesujący opis wycieczki z Maciejem Sieczką w Tatry z 1887 (do Kiezmarskiej Doliny), opublikowany przez Stanisława Sierotwińskiego w: Korespondencja Ignacego Maciejowskiego (Sewera) z Mieczysławem Pawlikowskim ("Archiwum Lit." 2, 1957 i jako nadb.).

Zob. też: Pawlikowscy.

Lit. - Stanisław Eile: Twórczość publicystyczna i literacka Mieczysława Pawlikowskiego. W: "Z dziejów kultury i literatury Ziemi Przemyskiej", t. 2, Przemyśl 1974. - "PSB" 25, 1980 (Marian Tyrowicz). - "LP-PE" 2, 1987.

---