Pawlica Władysław

Pawlica Władysław (28 V 1886 Poronin - 20 XII 1919 Kraków, poch. w Zakopanem), syn znanego działacza góralskiego, Franciszka Pawlicy. Petrograf i mineralog (UJ 1908, dr 1913), narciarz, turysta, taternik, fotograf.

Już na trzecim roku studiów rozpoczął pod kierunkiem prof. Józefa Morozewicza badania petrogr. i mineralog. tatrzańskich skał krystalicznych. W 1908-18 był demonstratorem i asystentem przy katedrze mineralogii UJ, w 1918 objął stanowisko geologa w Państw. Inst. Geologicznym. Od 1912 czł. Komisji Fizjogr. AU.

Jego prace petrogr. odegrały dużą rolę w poznawaniu tatrz. skał krystalicznych; są to zwł.: Pegmatyty Tatr i ich stosunki magmatyczne ("Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. AU" 1913), Północna wyspa krystaliczna w Tatrach (tamże 1914 i skrócona wersja niem. w 1916) oraz Garłuchowskie skały wapienno-krzemianowe (tamże 1918).

Rezultaty jego badań mineralog. to nowe dane o występowaniu różnych minerałów w Tatrach i pierwsze analizy chem. wielu takich minerałów. Z tej dziedziny ogłosił m.in.: O gedrycie w Tatrach (tamże 1914), O złożach mineralnych granitu tatrzańskiego ("Spraw. Komis. Fizjogr." 1916), Prenit w Tatrach ("Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. AU" 1917).

P. uprawiał z zamiłowaniem turystykę, taternictwo i narciarstwo, gł. w Tatrach. W 1907 ukończył w Zakopanem kurs narc. prowadzony przez Mariusza Zaruskiego, w 1908 uczestniczył w I wejściu zim. na Babią Górę (na nartach), a w 1910 w I wejściu zim. na Skrajny Granat (z M. Zaruskim i in.). Jego wycieczki narc. w Tatry Wys. i Zach. były liczne; startował też w zawodach narc. w 1910 i 1911 z dobrymi rezultatami.

Był on b. czynnym działaczem w różnych organizacjach. Do Sekcji Narc. TT należał od jej początku (1907). Najbardziej aktywny był w » Akad. Związku Sport., najpierw jako jeden z inicjatorów jego utworzenia (1908) i organizatorów w 1909; następnie przez szereg lat pełnił różne funkcje w jego zarządzie.

Był też inicjatorem utworzenia » Sekcji Narc. AZS (1909), jej przewodniczącym w 1909-10 i 1912-14, i jednym z jej czołowych działaczy, przyczyniając się do tego, że od samego początku członkowie tej Sekcji uprawiali na szeroką skalę turystykę narciarską. Prowadził liczne kursy narc. i wycieczki w góry, propagując zamiłowanie do Tatr i turystyki.

Podczas swych wędrówek górskich P. wykonał w lecie i w zimie wiele doskonałych fotografii o niebanalnej tematyce. Niektóre publikował od 1913 w sprawozdaniach AZS i "Pam. TT." Duży ich wybór reprodukowano w jego pośmiertnie wydanym albumie W górach (Kr.1929); jest to jeden z najciekawszych i najbardziej wartościowych albumów tatrz. P. zmarł mając 33 lata.

Lit. - Stanisław Małkowski: Karta z dziejów petrografji Tatr. "Ziemia" 1926, nr 15-16. - "PSB" 25, 1980 (Wojciech Narębski). - "Wychowanie Fiz. i Sport." 1989, nr 1 (Ryszard Wryk).

---