Nowicki Franciszek Henryk

Nowicki Franciszek Henryk (29 I 1864 Kraków - 3 IX 1935 Zawoja, syn » Maksymiliana Nowickiego. Poeta, jeden z najbardziej znanych piewców Tatr, także nowelista i tłumacz, taternik. Studia humanist. na UJ (1886-90) i w Wiedniu (1890-92), z zawodu nauczyciel gimnaz. (1894-1924). W 1887-1906 działacz socjaldemokratyczny i socjalistyczny.

Turystykę w Tatrach, a potem taternictwo uprawiał od młodych lat. On pierwszy, w 1901, rzucił myśl zbudowania Orlej Perci i uczestniczył w pierwszym przejściu niektórych jej fragmentów. W 1902 dokonał z towarzyszami pierwszego wejścia na jeszcze bezimienną wtedy » Przełęcz Nowickiego w Buczynowych Turniach.

W jego twórczości, zwł. poetyckiej, zaznaczają się dwa nurty: społeczny (nawet rewolucyjny) i tatrzański, przy czym wcześniejszy był ten drugi. Debiut literacki N., wówczas jeszcze ucznia, to sonet Widok Tatr ("Prz. Czerniowiecki" 1883, nr 1), a druga pozycja (ogłoszona pod krypt. F.N.) to Turnia Jastrzębia. Opowieść tatrzańska ("Biesiada Lit." 1884, nry 33-35). Od 1887 publikował swe dalsze sonety tatrz. (i opowieść huculską Fedor ) w różnych czasopismach.

Wydał tylko jeden zbiór swych wierszy Poezje (Lw. 1891) i jego drugie, rozszerz. wydanie pt. Pieśni czasu (Tarnów 1904); w obu tych zbiorach obok wierszy o tematyce społ. jest zawarty cykl sonetów Tatry , często wciąż cytowanych i przedrukowywanych osobno lub w antologiach poezji tatrz. i w ogóle polskiej. Pośmiertnie wydano Wybór poezji Nowickiego (Kr. 1960, ze wstępem i uwagami Marii Podraza-Kwiatkowskiej).

Dzięki swym sonetom z cyklu Tatry (wzorowanymi na Sonetach krymskich Mickiewicza) stał się N. jednym z najbardziej pop. poetów tatrz.

Mniej obecnie znane są dwa obszerne wspomnienia N. z jego wczesnych wycieczek tatrz.: Wycieczka w Tatry ("Świat" 1888, nry 20-24) oraz Wilia Bożego Narodzenia przy Morskiem Oku ("Tydzień" 1893, nry 2-4, przedruk w "Gaz. Zakop." 1893, nry 14 i 17-20).

(Uwaga. Powtarzana przez biografów N. wiadomość, że był on długoletnim członkiem i działaczem Tow. Tatrz., jest błędna; pomylono go z innym Nowickim.)

W lutym 1934 w Krakowie urządzono Nowickiemu jako poecie Tatr uroczysty jubileusz i nadano mu członkostwo hon. Związku Zawodowego Literatów w Krakowie. Pod koniec życia mieszkał stale w Zawoi u stóp Babiej Góry i tam jest pochowany.

Lit. - "BLP" 15, 1977. - "PSB" 23, 1978 (Andrzej Pilch). - "LP-PE" 2, 1987 (Maria Podraza-Kwiatkowska).

---