E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Lorenc (Lorenz) Viktor

 
  Kategoria: 
Ludzie 

  opis  
  forum (0)  

Lorenc (Lorenz) Viktor (23 VIII 1843 Kromieryż=Kroměříz, Morawy - 21 VIII 1915 Lewocza, poch. w Krompachach).

Pierwszy czes. taternik , inż. mechanik (politechn. w Wiedniu 1868). Jako student w 1861-68 w Wiedniu L. był członkiem i działaczem studenckiego stowarzyszenia Slávia, skupiającego głównie Czechów, ale też Chorwatów i Polaków (werbowanych przez L.). W 1870-89 L. pracował jako inż. w hucie żelaza w Krompachach na Spiszu , w 1889-1909 prowadził własne biuro techn. w Budapeszcie, w 1909 zaczął budować zakład przyrodoleczniczy w Krompachach, ale w 1912 zbankrutował i przeniósł się do Kiezmarku . Pierwszą żoną L. (od 1871) była želmíra Hurbanová (1852-78), córka znanego patrioty słow. » Jozefa Miloslava Hurbana .

Turystykę uprawiał od 15 roku życia, od 1858. W 1862 L. i jego słow. przyjaciel Miloslav Sloboda odbyli pieszą wycieczkę z Kromieryża przez Kraków, Orawę i Liptów na Krywań . Podczas studiów w Wiedniu poznał Alpy, a po zamieszkaniu w 1870 w Krompachach dużo chodził po Tatrach aż do śmierci swej pierwszej żony w 1878, a potem już mniej.

Zgodnie z ówczesnymi zwyczajami chodził na wycieczki tatrz. przeważnie z przewodnikami, a byli nimi Jan Ruman Driečny młodszy i Jan Pasternak, obaj ze Stwoły , jednakże swoje odkrywcze wejścia L. zawdzięczał własnej inicjatywie. Wśród ważniejszych jest I wejście na Żabią Przełęcz (od pn.) i jej I trawersowanie (w 1875 z Rumanem) oraz jedno z pierwszych wejść przez Batyżowiecką Próbę: raz na Mały Gierlach (w 1876 z Rumanem), drugi raz na Gierlach (w 1877 z Pasternakiem i Rumanem).

Swoje przejście Żabiej Przełęczy, połączone z próbą wejście wprost od pn. na Wyżnią Żabią Przełęcz , opisał L. pt. Ein unvergessliches Nachtlager in der Tátra ("Jahrb. UKV" 1876). Pod względem trudności wejście to niewątpliwie było rekordem tatern. owych czasów, jednakże przez współczesnych nie docenione, nie wpłynęło na dalszy rozwój taternictwa. Inną wartościową pracą L. jest artykuł Einige Uebergänge über die Tátra ("Jahrb. UKV" 1879), w którym omawia wszystkie wówczas znane przejścia przez przełęcze Tatr Wysokich . Niejedną z tych przełęczy przechodził L. jako pierwszy turysta, lub w ogóle jako pierwszy. Z artykułu tego widać, że był on w owym czasie jednym z najczynniejszych taterników oraz jednym z najlepszych znawców Tatr.

Opisy swych tatrz. wycieczek L. ogłaszał ponadto pod wspólnym nagłówkiem Skizzen aus der Tátra ; są to: Die X-te Besteigung der Gerlsdorfer Spitze ("Zipser Bote " 1877, nr 34 i 35; wejście w 1876), Auffindung des derzeit kürzesten Aufstiegs auf die grosse Gerlsdorfer Spitze (tamże 1877, nr 44 i 45; wejście w 1877), Beschreibung des kürzesten Aufstieges auf die grosse Gerlsdorfer Spitze (tamże 1878, nry 3-5), Eine Frühjahrstour (tamże 1878, nr 34 i 37), An einem Tage dreimal über die Tátra (tamże 1883, nr 32) i in. Był on też jednym z pierwszych turystów, którzy w zimie zapuszczali się w Tatry. W grudniu 1877, przy silnym mrozie i wielkim śniegu, odbył wycieczkę do Popradzkiego Stawu . Opisał to pt. Eine Wintertour ("Zipser Bote" 1881, nr 39). Za swą odkrywczą działalność w Tatrach Lorenc został uczczony w niem. i węg. nazewnictwie tatrz. przez nadanie Bystremu Przechodowi nazw Lorenzjoch i Lorenzhágó. Nazwy te zaproponował Martin Róth w 1879 (pisał o tym w 1888), a Węg. Tow. Karp . (MKE) zaaprobowało, mimo że wiedziało, iż L. jest panslawistą i wielkim przyjacielem Słowaków.



Literatura:
"Karp. Post." 1933, nr 22 (Julius A. Hefty). - Ivan Houdek: Viktor Lorenc, priekopník tatranskej turistiky... "Krásy Slov." 24, 1946-47, nr 6 i 7. - Fero Lipták: Na Slovensko a na tatranský Kriváň pred sto rokmi. "Krásy Slov." 40, 1963, nr 2 (tu własny Lorenca opis wejścia na Krywań w 1862). - Fero Lipták: Viktor Lorenc... "Nové Obzory" 8, 1966. - "SBS" 3, 1989.



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024