Jaworzynka, Dolina

Jedna z gł. odnóg Doliny Bystrej , od której odchodzi przy Kuźnicach . Dolinę Jaworzynkę otaczają: Boczań , Skupniów Upłaz , Królowe Kopy , Kopa Magury , Jaworzyńskie Turnie i Jaworzyńskie Czoła .

Jaworzynka, Dolina, najczęściej po prostu Jaworzynka.  W swej górnej części D.J. dzieli się na dwie, przeważnie żlebowate odnogi; orogr. prawa (pn.) odnoga, ciągnąca się w przedłużeniu gł. gałęzi doliny pod Przełęcz między Kopami , to » Długi Żleb ; orogr. lewa (pd.) odnoga dochodząca pod Kopę Magury , to »Żleb pod Czerwienicą . Ta druga odnoga w swej środk. części rozszerza się na kształt doliny w rówienkę: Solnisko.

W środk. części gł. gałęzi D.J. leży obszerna Polana Jaworzynka (z licznymi dawniej szałasami i szopami), a ponad dnem pd. odnogi (na pn.-zach. od Solniska) znajduje się mniejsza Wyżnia Polana Jaworzynka. Doliną Jaworzynką płynie Potok Jaworzynka, pr. dopływ Bystrej .

D.J. wchodziła niegdyś w skład » Hali Jaworzynki . W pd. odnodze doliny, pod Kopą Magury , jeszcze w 2 poł. XIX w. były czynne kopalnie rudy żelaza; pozostały po nich ślady w postaci hałd i dróg hawiarskich. W gł. gałęzi doliny wypalano wapno, a w 1920-24 była tu największa wówczas skocznia narc. po pn. stronie Tatr. Przez D.J. prowadzi jeden ze szlaków tur. na Gąsienicową Halę i ścieżka do Magurskiej Jaskini . Przy wylocie doliny jest ujęcie wody z wytryskujących tam źródeł, na potrzeby Zakopanego .

D.J. jest przykładem, do czego doprowadza gospodarka rabunkowa, jaką tu stosowano dawniej, zwł. w okresie międzywoj. Czyste zręby na zboczach doliny i przepasienie jej wywołały szybko postępujące krasowienie, które zamieniło znaczną część tej doliny na jałowe, rozszerzające swój zasięg piarżyska. Już przed II wojną świat., w czasie jej trwania i po niej zaczęto zalesiać i zasiewać rodzimymi nasionami zbocza D.J. Włożono w to wiele trudu i kosztów. Ale dopiero, gdy nastąpiła likwidacja pasterstwa w tej dolinie, jałowe i wypasione tereny w ciągu niewielu lat zamieniły się w zielone, pokryte trawą i ziołami upłazy, porosły kosówką, smrekami i szarą olchą, a na dnie doliny pojawiła się znów woda w potoku, wyschłym od wielu lat na skutek krasowienia terenu.

---