Balara Michał (19 VIII 1904 Frydman - 4 VIII 1988
Nowy Targ). Pochodził z pol. rodziny we Frydmanie. Zasłużony działacz na Spiszu Pol. i na Podhalu, z zawodu nauczyciel. Po
nauce w szkole podst. (wówczas węgierskiej) w rodzinnej wsi, przeszedł kolejno
przez węg. i słow. gimnazja w Podolińcu i Lewoczy oraz seminarium nauczycielskie
w Nowej Wsi Spiskiej. Wyższe Kursy Nauczycielskie ukończył w Krakowie. W latach
międzywoj. był nauczycielem w Krempachach (1923-24), Frydmanie (1924-35) i Nowym
Targu (do wiosny 1940). Ponadto w 1936 zorganizował pierwszą szkołę podst. w
Falsztynie, a w 1936-39 był także redaktorem nacz. "Gazety Podhala". Przed samą
wojną pomagał żołnierzom i oficerom czechosł. przejść przez granicę do
utworzonego w Polsce Legionu Czechosłowackiego (pod dowództwem płk Ludvika
Svobody).
W czasie II wojny świat. musiał pracować poza Podhalem, na Słowacji, a po
wojnie w szkołach powiatu myślenickiego. W 1972 jako emeryt wrócił do Frydmana i
Nowego Targu. Działaczem Związku Podhalan był od 1924, a w 1981 został jego
członkiem honorowym.
B. przez wiele lat spisywał w pol. gwarze spiskiej opowiadania lud., które
częściowo opublikował od 1931 po czasopismach, np. "Gaz. Podhalańska", "Gaz. Podhala", "Orli Lot", "Płomyk", "Głos Młodzieży Wiejskiej", "Wieś", a także w
kalendarzu "Przyjaciel Spisza i Orawy". Tematyka niektórych opowiadań jest
tatrzańska. Ogłaszał również artykuły na różne tematy związane ze Spiszem,
Podhalem i Orawą, aż do 1984.
Wybór swych opowiadań wydał B. osobno w dwóch książkach. Pierwsza to
Spiski kotlik dukatów (Kr. 1980); tu znalazły się m.in. powiązane z
Tatrami opowiadania: Latający mnich w Czerwonym Klasztorze i Jak zorzanie wielkoludowi z worka uciekli. Druga
książka to Na
Spiszu; obrzędy ludowe, opowieści i bajdy (Wa. 1986); tu również jest tematyka tatrzańska. Wcześniej 11
opowiadań B. znalazło się w zainspirowanej przez niego książce Andrzeja
Jazowskiego Opowieści ludu spiskiego (Wa. 1967).
B. opublikował również trzy zbiory szkiców hist.: Szkice spiskie z czasów
niedawnych (Nowy Sącz 1985), Na południowych kresach; obrazki z
przeszłości Spisza (Nowy Sącz 1987) oraz Wspomnienia i relacje z historii
Spisza i Podhala (Nowy Sącz 1987).
