E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Fischer Daniel

 
  Kategoria: 
Ludzie 

  opis  
  forum (0)  

Fischer Daniel (przed 4 XI 1695 Kiezmark - 18 IX 1746 Debreczyn). Lekarz i przyrodnik, od 1717 lekarz miejski w Kiezmarku, potem również gł. lekarz komitatu spiskiego i lipt., autor licznych prac lekarskich i przyr., od 1719 czł. akademi nauk przyr. (Academia Leopoldino-Carolina Naturae Curiosorum) w Halle.

Jako lekarz cieszył się wielką sławą. Wprowadził do lecznictwa preparaty własnego pomysłu, m.in. leki wytwarzane z produktów tatrz., np. Pulvis Bezoardicus Késmarkinis bezoary ), Essentia Carpathica, Essentia ligni Carpathici contra vertiginem. Interesował się szczególnie lekami otrzymywanymi z tatrz. limby i kosodrzewiny (» limbowy olej ), stosował je w praktyce lek. oraz ogłosił o tych roślinach i lekach prace: Balsamum Hungaricum, De oleo Carpatico, Delineatio Libani Carpathici, Historia V.D.M. Belensis hydropici, ope ligni Koszodrevina, Krumbholtz in cineres redacti, curati oraz De proprietatibus et usu fructicis Carpatici, et libani Carpatici, et medicamentis inde praeparari solitis (wszystko to we wrocł. "Samml. v. Natur u. Med. Gesch." w 1717-26).

Wśród jego licznych prac lek. jest również parę z dziedziny epidemiologii Liptowa i Spisza (opublikowane jw.) oraz osobno wydana praca o leczeniu ospy metodą lud. z Orawy: De remedio rusticano variolas per balneum primo aquae dulcis, post vero seri lactis, feliciter curandi, in comitatu Arvensi Hungariae superioris cum optimo successu adhibito commentatio (Erfordiae 1742).

Zajmował się też obserwacjami zjawisk meteor. na Podtatrzu, np. w broszurze Relatio ex philosophia naturali de fulgure, tonitru et fulmine cui accedit quodam phoenomeno Késmarkino viso (Kesmark 1717).Ponadto w cytowanym już czasopiśmie wrocł. pisał o stalaktytach z jaskiń tatrz. (Descriptio lapidum stalactites in atris Carpati Scepusiensis inventorum) oraz o źródłach smokowieckich i in. na Spiszu: Descriptio acidularum Nagy Szalokiensium cum collatione cum reliquis acidulis comitatu Scepusiensis oraz Descriptio fontis foetidi, vulgo sulphurei Leibitzensium. Natomiast jego opis granatów tatrz. (Descriptio lapidum granatorum in Carpatho Scepusiensi inventorum) ukazał się w t. I dzieła F.E. Bruckmanna Magnalia dei in locis subterraneis (Braunschweig 1727).

F. w dziedzinie badań nauk. miał też zamysły organizacyjne, które przedstawił w książeczce napisanej w Kiezmarku, a wydanej w Brzegu (Briga) na Śląsku: Epistola invitatoria eruditis Pannoniae dicata, qua ad Acta Eruditorum Pannonica res et eventus naturales ac morbos patrios exponentia edenda perhumaniter invitantur (Brigae 1732). Jest to zaproszenie uczonych węg. do utworzenia własnego towarzystwa na Węgrzech i wydawania czasopisma nauk. "Acta Eruditorum Pannonica". Projekty te nie zostały wówczas zrealizowane, warto jednak podkreślić, że uzasadniając swe plany F. omówił pochwalnie lub krytycznie szereg opublikowanych do owego czasu prac, m.in. o Tatrach i Podtatrzu: G. Wernhera (1549), D. Frölicha (1639, 1643), M. Szentiványiego (1691), S.M. Csiby (1713, 1714), M. Bela (1723) oraz F.E. Bruckmanna (1727).

F. zatem był jednym z wcześniejszych badaczy Tatr i bodaj pierwszym krytykiem literatury tatrz. Jak na swoje czasy znał Tatry dobrze i z jego nauk. pomocy korzystali inni, np. M. Bel przy pisaniu swoich dzieł hist.-geogr.



Literatura:
Jakob Melzer: Biographieen berühmter Zipser. Kaschau und Leipzig 1833. - "SBS" 2, 1987.



KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024