dziurawiec

dziurawiec (Hypericum ), z rodziny Dziurawcowatych (Guttiferae ). Roślina pospolita na niżu, na Podtatrzu i w samych Tatrach, gdzie rośnie kilka gatunków dz., ale najczęstsze są dwa: dz. pospolity (H. perforatum ) i dz. czteroboczny (H. maculatum, H. quadrangulum ), oba do siebie dość podobne, oba są roślinami niewysokimi, zazwyczaj gęsto ulistnionymi, listki niewielkie, podługowate, kwiaty żółte, pięciopłatkowe, dość gęsto na szczycie łodygi lub jej rozgałęzień. Różnią się m.in. tym, że dz. pospolity ma liście gęsto pokryte przeświecającymi kropkami (maleńkie zbiorniczki olejków eterycznych), co widać pod światło, a występuje prawie wyłącznie na wapieniach Tatr Biel. i grupy Siwego Wierchu, wyjątkowo i poza nimi. Dz. czteroboczny rośnie prawie wszędzie i w obfitości: na łąkach, przydrożach, polanach, skrajach leśnych, a podchodzi do wys. ok. 2000 m, i na wapieniu, i na granicie.

Dziurawiec jest znaną i cenioną rośliną leczniczą, ale na Podtatrzu i w Tatrach odgrywał szczególną rolę, był mianowicie uważany za roślinę czarodziejską i magiczną. Nie nosi on w tym regionie nazwy dziurawca, ani tak pospolitej gdzie indziej świętojańskiego ziela, tylko i wyłącznie nazywał się i nazywa dzwonki, dzwonek lub dzwonka (w brzmieniu lud. zwonki, zwonek lub zwonka ). Był używany do odczarowywania przy wszelkiego rodzaju "zamówieniach", czarach i gusłach, a zwł. przeciw » dziwożonom (bogińkom), które porywały dzieci, a jak się udało, to i dziewczęta. Nawet w dawnym nazewnictwie bot. nazywano dziurawiec po łacinie Fuga Daemonum (ucieczka demonów), której to nazwy używał np. brat Cyprian z Czerwonego Klasztoru w Pieninach.

---