Zakopane i Podhale w zasadzie to teren, gdzie niewiele jest specyficznych, właściwych tylko dla tego regionu gatunków.
|
Panorama Tatr z Gubałówki z widocznymi piętrami roślinności (fot. Andrzej Samardak) |
|
Zupełnie inny świat przyrody rozciąga się po przekroczeniu granicy Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zakopane w niespełna 12 % powierzchni pokryte jest lasami. Blisko 40 % powierzchni Kotliny Zakopiańskiej stanowią kośne łąki, w mniejszym stopniu wykorzystywane na pastwiska. W Tatrach układ roślinności ma charakter piętrowy. Strefa uprawiana przez człowieka sięga mniej więcej do 1000 m npm. Wyżej po północnej stronie Tatr rozciąga się pasmo lasów reglowych: do 1200-1250 m dolny regiel, w którym dominują świerki, z domieszką buków, jodeł i modrzewi oraz regiel górny (do 1550 m), gdzie rosną niemal wyłącznie świerki. W rejonie górnej granicy lasu pojawiają się sporadycznie także brzoza karpacka, jarzębina i przede wszystkim ozdoba Tatr - limba.
Wyżej (1550-1800 m) znajduje się piętro kosodrzewiny - górskiej odmiany sosny o charakterze krzaczastym, pokrywającej niekiedy gęstymi, nie do przebycia zaroślami całe połacie stoków górskich. Ponad kosodrzewiną rozciąga się (do 2300 m) piętro łąk wysokogórskich, zwanych halami, na których przez stulecia górale wypasali owce. Obecnie, ze względu na wymogi ochrony przyrody, wypas ma charakter ograniczony. Powyżej hal rozciąga się rejon skalistych turni.
|
Krokusy w Dolinie Chochołowskiej (fot. Jan Mrowca) |
|
|
Szarotka (fot. Paweł Murzyn) |
|
Turyści często i chętnie fotografują najpiękniejsze i najbardziej charakterystyczne dla Tatr okazy flory: wiosną są to krokusy, pokrywające fioletowym dywanem polany w Tatrach i Zakopanem (szczególnie piękne w Dolinie Chochołowskiej i na Cyrhli), latem - żółte pełniki, nazywane różami górskimi, rosnące przede wszystkim na Czerwonych Wierchach, szarotki, występujące na urwiskach skał wapiennych, rozmaitego rodzaju goryczki, lilie złotogłów i dziewięćsiły.
Wszystkie rośliny w Tatrach są chronione przez prawo
i nie wolno ich zrywać, ani niszczyć.
Dominującym elementem krajobrazu roślinnego kotliny zakopiańskiej jeszcze przed 100 laty były lasy. Z końcem XIX wieku, na skutek regulacji serwitutowych miejscowa ludność otrzymała do użytkowania wielki obszar lasów dworskich w północno-wschodniej części Zakopanego. Miał on być własnością gminną i powinien być użytkowany wspólnie. Niebawem jednak las podzielono, następnie wycięto, a grunt rozprzedano na parcele budowlane. Jeszcze w okresie międzywojennym lasy zajmowały ponad 40 % powierzchni miejskiej Zakopanego, ale ich wyniszczenie i zastępowanie terenami budowlanymi postępowało coraz szybciej. Obecnie niewiele ponad 12 % powierzchni stanowią lasy, które znajdują się niemal wyłącznie w miejscach nieprzydatnych dla budownictwa.
|
Tatry i Zakopane z Gubałówki - widoczny stopień urbanizacji kotliny zakopiańskiej (fot. Andrzej Samardak) |
|