Założenie ZON TT (1907 r.) i dalszy rozwój narciarstwa

Wielką zasługą S. Barabasza było założenie Zakopiańskiego Oddziału Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego (ZON TT) w roku 1907. Był to pierwszy w Zakopanem, i jeden z pierwszych klubów narciarskich w Galicji. ZON powstał 28 lutego 1907 r. i liczył 21 narciarzy. Celem Oddziału jest budzenie i uprawianie sportu narciarskiego, turystyki zimowej oraz innych pokrewnych sportów zimowych - czytamy w statucie ZON^[21]. Głównymi działaczami klubu byli w tym pierwszym okresie jego działalności: Stanisław Barabasz, Mieczysław Karłowicz i Mariusz Zaruski. Ta trójka nadawała ton zakopiańskiemu narciarstwu, a ich zapał udzielił się też i innym. Oni organizowali wycieczki, pisali przewodniki i artykuły do gazet, byli "siłą napędową" środowiska zakopiańskiego. Zarząd kierował pracą klubu, a w jego składzie byli: Stanisław Barabasz - przewodniczący, Włodzimierz Tchórzewski - zastępca i Mariusz Zaruski - sekretarz. Barabasz pozostał na stanowisku przewodniczącego do roku 1910, kiedy przewodniczącym ZON TT został Mariusz Zaruski. Do wybuchu wojny w 1914 r. działalność ZON skupiała się głównie na: wycieczkach narciarsko-taternickich, organizowaniu kursów narciarskich, zaopatrzeniu schronisk górskich w opał na zimę i ich przystosowanie do warunków zimowych, odczytach i prelekcjach o narciarstwie oraz w organizowaniu zawodów narciarskich wspólnie z innymi towarzystwami narciarskimi w Galicji^[22]. W grudniu 1907 r. zorganizowano I kurs narciarski, którego instruktorami byli doświadczeni narciarze: Henryk Bobkowski i Mariusz Zaruski. Kurs kończyła zbiorowa wycieczka na Giewont. Od 1907 r. rozpoczęto szkolenie narciarskie góralskich przewodników, a od 1909 r. także ratowników TOPR. Jednym z pierwszych górali jeżdżących na deskach był po Klimku Bachledzie Stanisław Gąsienica-Byrcyn. W marcu 1910 zorganizowano I. Międzynarodowe wyścigi narciarskie na Hali Goryczkowej^[23]. Wydawano także przewodniki narciarskie Zaruskiego. Główną zasługą klubu były jednak wycieczki narciarskie o charakterze taternickim, na tak trudne szczyty jak chociażby Kozi Wierch, Krywań, Sławkowski Szczyt i wiele innych. W roku 1912 zmieniono nazwę klubu na Sekcję Narciarską TT, a po odzyskaniu niepodległości na Sekcję Narciarską Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Klub SN PTT Zakopane 1907 istnieje w Zakopanem do dzisiaj. S. Barabasz przyczynił się także do powstania Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (TOPR) w roku 1909. Dzięki niemu narciarstwo zakopiańskie rozwinęło się z czasów pionierskich i na zakończenie Wspomnień narciarza Stanisław Barabasz nie bez dumy stwierdził: - nie jestem już teraz samotnym, jak to było przed dwudziestu kilku laty. Miał rację. Odegrał pierwszorzędną rolę w początkowym, pionierskim okresie rozwoju narciarstwa w Zakopanem i Tatrach Polskich i jest w tym względzie jednym z najbardziej zasłużonych w historii narciarstwa w Tatrach Polskich^[24].

^[21] Statut ZON TT, w zbiorach archiwum MT.

^[22] Wielka Encyklopedia Tatrzańska, hasło: Sekcja Narciarska PTT, s. 1073.

^[23] Patrz: W. Szatkowski, Pionierzy narciarstwa w Tatrach Polskich, Zakopane 1994, oraz Narciarstwo Polskie, T.1, Kraków 1925 oraz Pamiętnik jubileuszu SN PTT, 1937r.

^[24] Źródła i opracowania: 1. S. Barabasz, Wspomnienia narciarzaStatut ZON TT, Archiwum MT, 5. Pamiętnik jubileuszu trzydziestolecia SN PTT, Zakopane 1937, 6. J. Rostafiński, Na Klimkowych "wirstlach"Wiesław Czechowicz, Cieklin kolebką narciarstwa polskiego, na www.republika.pl/cieklin/Narty.htm, "Wierchy", R. 1927,s. 30-35, 7. S. Zięba, Śladami dwóch desek, Zarys dziejów narciarstwa, Kraków 1955, rozdział: Barabasz i Schnaider, 8. Zofia i Witold H. Paryscy, Wielka Encyklopedia Tatrzańska, Poronin 1994, 9. W. Szatkowski, Pionierzy narciarstwa w Tatrach Polskich, Zakopane 1994, 10. Zakopane 1914, 2. S. Barabasz, Dwie wycieczki, Archiwum MT, AR/NO/326, 3. S. Barabasz, Początki mojego narciarstwa, Archiwum MT, AR/NO/ 326, 4.