E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

Architektura



  
"Dom pod Jedlami"
Koziniec 1
(fot. Andrzej Samardak)
"Rialto"
ul. Chałubińskiego 5
(fot. Andrzej Samardak)
"Konstantynówka"
ul. Jagiellońska 18
(fot. Andrzej Samardak)
Muzeum Tatrzańskie
ul. Krupówki 10
(fot. Andrzej Samardak)

Do dziś ocalały w Zakopanem - poza "Kolibą" - projektowane przez Witkiewicza stylowe wille "Oksza" (ul. Zamoyskiego 25), "Dom pod Jedlami" (Koziniec 1), "Rialto" (ul. Chałubińskiego 5), "Konstantynówka" (ul. Jagiellońska 16), "Grażyna" (ul. Szpitalna), "Chałupa pod Wykrotem" (Droga na Szymoszkową), a także Dom Dłuskich w Kościelisku, gmach Muzeum Tatrzańskiego (Krupówki 10), kaplica w Jaszczurówce, kaplica Matki Bożej Różańcowej i Św. Jana Chrzciciela w kościele przy Krupówkach, kaplica Albertynek na Kalatówkach, kapliczka Korniłowiczów na Bystrem.

Poza budownictwem, styl zakopiański stał się bardzo popularny w zdobnictwie i sztuce użytkowej. Witkiewicz i jego naśladowcy projektowali i wykonywali stylowe meble, pamiątki, sprzęty gospodarskie, ubiory, porcelanę, papeterię, nawet instrumenty muzyczne.

Styl zakopiański szybko uznano za narodowy prąd w sztuce, a budynki stylowe wg projektu Witkiewicza, a później jego kontynuatorów zaczęto stawiać i poza Podhalem (w centralnej Polsce, na Śląsku, na Litwie, nawet w Ameryce). Uważano (błędnie!), że w kulturze góralskiej przetrwały elementy dawnego, gdzie indziej już zaginionego stylu polskiego, polskiej kultury z czasów piastowskich, stąd też propagowanie stylu zakopiańskiego traktowano niemal jak obowiązek patriotyczny. W szerszym rozumieniu stylem zakopiańskim nazywano wszystkie przejawy przenikania ludowej kultury Podhala do kultury ogólnonarodowej, nie tylko w budownictwie i zdobnictwie, lecz także w literaturze i muzyce.

Popularność tak szeroko rozumianego stylu zakopiańskiego zaczęła zanikać przed 1910 r., a zamarł on zupełnie po śmierci Witkiewicza. Okazał się być zjawiskiem ograniczonym czasem (lata 1891-1914) i przestrzenią (Podhale), a także osobowością twórcy. Wszystkie próby rozwinięcia stylu zakopiańskiego i dostosowania go do nowocześniejszych potrzeb i technologii zawiodły i choć wielu architektów mieniło się kontynuatorami dzieła Witkiewicza, byli oni co najwyżej mniej czy bardziej zdolnymi naśladowcami. Może jedynie w budownictwie sakralnym styl zakopiański przekształcił się w bardziej nowoczesne, choć także stylowe formy.

"Dom Turysty"
ul. Zaruskiego 5
(fot. Andrzej Samardak)
  

Nowoczesne budownictwo w Zakopanem to przede wszystkim wille, budowane dla potrzeb mieszkańców, a także jako pensjonaty, wynajmowane turystom. W coraz większym stopniu nawiązują one do budownictwa ludowego lub do stylu zakopiańskiego, a ich wspólną cechą jest próba wkomponowania domów w górski krajobraz i dostosowanie ich do wymogów klimatu górskiego. Zupełnym zaprzeczeniem tych cech jest uprawiane w Zakopanem od lat budownictwo wielkokubaturowe. Wysokie, płaskodache budynki domów wczasowych czy w jeszcze większym stopniu - osiedli mieszkaniowych zwykle stanowią widoczny dysonans w stosunku do otoczenia. Wyjątkami, potwierdzającymi tę regułę są niektóre bloki nowoczesnego osiedla na Pardałówce, "Dom Turysty", projektowany przez Tadeusza Brzozę i Zbigniewa Kupca i kościół na Olczy, postawiony wg projektu prof. Tadeusza Gawłowskiego.


1 2 











Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2025