asekuracja

asekuracja lub zabezpieczanie. W taternictwie i alpinizmie jest to zabezpieczanie się wspinaczy na wypadek pośliznięcia czy odpadnięcia w stromym terenie górskim. Asekurację wykonuje się zwykle za pomocą liny, którą są związani taternicy czy alpiniści. Rozróżnia się a. sztywną i a. lotną.

A. sztywna. W trudnych lub niebezpiecznych miejscach wspina się na przemian tylko jeden ze wspinaczy, asekurowany przez towarzysza liną, która ma go przytrzymać w razie upadku. Idący na przedzie w górę ma mniej pewną a., gdyż w razie odpadnięcia poleci w zasadzie na podwójną odległość dzielącą go od asekurującego towarzysza, chyba że między tymi dwoma wspinaczami lina jest przełożona przez dogodny blok skalny, specjalnie wbity hak itp. Poprawnie przeprowadzona a. (co jest sztuką dość skomplikowaną) uratowała życie wielu taternikom, natomiast zła (niepoprawna) a. była nieraz przyczyną śmierci obu wspinaczy, gdy jeden odpadł od skały lub pośliznął się na stromym śniegu i pociągnął za sobą drugiego.

A. lotna. Gdy dwóch związanych liną wspinaczy w terenie stosunkowo łatwym dla oszczędności czasu wspina się równocześnie, jest to a. lotna, wysoce niepewna w razie upadku jednego ze wspinających się i wtedy b. niebezpieczna dla obu.

Jedyna właściwa a. to a. sztywna, która ponadto może być albo statyczna, albo dynamiczna (szczegóły w nowszych podręcznikach taternictwa).

Umiejętność skutecznej a. ogromnie się rozwinęła w okresie ostatnich stu lat, a zwł. w drugiej połowie tego okresu. Dawniej zasadniczo tylko drugi na linie był dobrze asekurowany; w razie upadku prowadzącego wspinacza a. rzadko była skuteczna. Po coraz lepszym poznaniu teoretycznych zasad a. i po udoskonaleniu metod i sprzętu asekuracyjnego (nie tylko lina), umiejętność właściwego stosowania asekuracji stała się o wiele bardziej skomplikowana i trudniejsza do opanowania; pierwszy pol. podręcznik taternictwa z 1913 omawiał a. na 10 stronach, a najnowszy z 1987 na 40 stronach. Nowoczesna a. wymaga uczenia się, ćwiczeń i specjalnego sprzętu, ale jest ona znacznie bardziej skuteczna, nawet w najtrudniejszym i najbardziej eksponowanym terenie. Zob. też autoasekuracja.

---