Chwistek Leon (13 VI 1884 Kraków - 20 VIII 1944
Barwisze k. Moskwy), syn » Bronisława Chwistka
.
Matematyk, logik, filozof, teoretyk sztuki, malarz. Po studiach na UJ (dr
1906) pracował naukowo i równocześnie (1909-26 z przerwami) uczył matematyki w
krak. Gimnazjum Sobieskiego, w 1914-16 służył w Legionach Pol. W 1930-41 był
prof. na Uniw. Lwow., potem wykładał na uniw. w Tyflisie, a następnie działał w
Związku Patriotów Pol. w Moskwie.
Młode lata spędził w Zakopanem , przyjaźniąc się wtedy z
Bronisławem Malinowskim i Stanisławem Ignacym
Witkiewiczem . Chodził po Tatrach i już w 1892 opisał wycieczkę (ze swym
nauczycielem Edmundem Cięglewiczem ) przez
Zawrat do Morskiego Oka i ozdobił ten utwór własnymi
rysunkami. Od 1895 mieszkał w Krakowie, ale do Zakopanego często przyjeżdżał i
nadal chodził w góry; jedną z jego większych wycieczek tatrz. zarejestrował
Cięglewicz w czasopiśmie "Giewont
"
(1902, nr 9). Pierwsze publikowane teksty samego Ch., wówczas 18-letniego,
dotyczą Tatr i Zakopanego: recenzja Pamiętnik Tow. Tatrzańskiego na r.
1902 ("Giewont" 1902, nr 1), artykulik o tur. treści pt. Z Tatr: Dolina
Białego (tamże, nr 2) oraz recenzja pt. Teatr (tamże) o
przedstawieniach teatru krak. w Zakopanem. Z tego też okresu pochodzi jego
akwarela Ślizgawka pod Giewontem (1900) i rysunek Widok z regla w
Zakopanem (1907). W 1908 zarys jednego
z Kominów Strążyskich posłużył mu do
doświadczeń psychologicznych nad zmiennością percepcji treści w obrazach.
W latach międzywoj. nadal bywał często w Zakopanem i był wtedy jedną z
typowych postaci letnich sezonów. Pomijając tu liczne jego prace i artykuły
nauk. i z dziedziny sztuki, ogłosił w tym okresie pracę Zagadnienia
współczesnej architektury ("Nowa Sztuka"
1921, nr 1) z własnym projektem hotelu w Zakopanem o kształcie Krywania
, z balkonami we wnękach w formie grot
tatrz., z wieżyczkami w kształcie smreków i z pochyłą galerią jakby do zjazdu
narc. W artykule Zagadnienie kultury towarzyskiej ("Dz. Pozn." 1929, nr 253) pisze m.in. o stosunkach zakop. W
jego międzywoj. twórczości plastycznej Tatry
już chyba nie występują (poza owym projektem hotelu), są jednak portrety
osób związanych z Tatrami i Zakopanem, np. Zofii Stryjeńskiej i Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej
. Jest też rysunek Witkacy na nartach (1921),
a także dawniejszy rysunek z Zakopanego: Miciński i Witkacy (ok.
1912).
W okresie międzywoj. napisał powieść Pałace Boga, ale zdołał
wydrukować tylko jej fragmenty, np. Godzina lenistwa ("Czas" 1934, nr 69,
dod. lit.) o bardzo tatrz. i zakop. treści. To co ocalało z tej powieści
opublikował po wojnie Ludwik B. Grzeniewski pt. Leona Chwistka "Pałace Boga"
(Wa. 1968 i wyd. 2 rozszerz.: Wa. 1979).
