E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Wielicka Dolina

 
  Kategoria: 
Nie okreslony 

  opis  
  forum (0)  

Wielicka Dolina; Velická dolina; Felker Tal; Felkai-völgy. S.Walna dolina po pd. stronie Tatr Wysokich, podchodząca pod Polski Grzebień. Otaczają ją Gierlach, Litworowy Szczyt, Wielicki Szczyt, Mała Wysoka, Staroleśny Szczyt i Granaty Wielickie. W środk. części W.D. znajduje się Wielicki Staw, a w górnej leży Długi Staw Wielicki. Nad Wielickim Stawem, przy którym krzyżują się szlaki tur., stoi » Śląski Dom; pierwotnie było to schroniska tur., a obecny budynek to wielki hotel.

Nazwa W.D. pochodzi od spiskiej miejscowości »Wielka (k. Popradu), i można przypuszczać, że kiedyś do niej ta dolina należała, ale później (np. w 1876) była podzielona i stanowiła własność trzech miejscowości w sąsiedztwie Wielkiej: Gierlachów, Młynica i Wielki Sławków.

Pierwotnie nazwa tej doliny była chyba słowacka, ale w literaturze najpierw pojawiła się nazwa niem.: Fölker-Grund 1800, potem (od 1863) Felka-Thal, Felkaerthal, Felkerthal itp., a nawet po prostu Felka. Naśladownictwem nazw niem. były nazwy węg. (od 1876): Felka völgy, Felkai völgy i Felka.

Również i w pol. nazewnictwie stosowano początkowo (1860-86) formy nazwy kalkowane z niem.: Dolina Felki, Dolina Felka i po prostu Felka. Już jednak od 1867 zaczęto coraz powszechniej stosować bardziej spolszczoną formę Wielka Dolina, a w 1883 Bronisław Gustawicz zwrócił uwagę, że zgodnie z tym co mówią Słowacy, powinno być: Wielicka Dolina, i nazwa ta, rozpowszechniona w przewodnikach Walerego Eljasza, wkrótce stała się jedyną w pol. nazewnictwie.

Od nazwy doliny pochodzą inne w niej samej lub w jej otoczeniu: Wielicki Staw, Wielicki Szczyt, Granaty Wielickie itd. Przypuszczalnie już przed 2 000 lat prowadzono roboty górn. w W.D. W XVIII w. i pocz. XIX w. były próby wydobywania złota i cynobru w górnej części W.D., a w Mokrej Wancie i jej okolicy znajdowano dość obficie granaty, ale w mało wartościowej odmianie.

Niegdyś zach. część W.D. (z Gierlachem) należała do batyżowieckiego państwa (» własnościowe sprawy), potem wchodziła w skład gminy Gierlachów, a od 1901 właścicielem stało się państwo. Wsch. część W.D. należała do Wielkiego Sławkowa. Dawniej w W.D. wypasano bydło, wypędzane aż do Wielickiego Ogrodu. Później tego zaniechano, gdyż bydło uległo wypadkom przy przejściu pod Mokrą Wantą; zbierano tylko siano. Dolina stanowiła też ważny rewir myśl.; jego wsch. część (masyw Granatów Wielickich) była przez wiele lat dzierżawiona przez » dra Miklósa Szontagha.

Turyści odwiedzali W.D. co najmniej od pocz. XIX w. Najdawniejszy szlak tur. prowadził do niej ze Starego Smokowca drogami leśnymi i past. przez Krzyżówkę. Drogi i ścieżki specjalnie dla turystów zaczęło budować Węg. Tow. Karp. (MKE) od 1877.

Pierwsze schronisko w W.D. to niezagospodarowane Schronisko Blásyego (Blásy-Hütte), kamienna chatka o trzech izbach nad wsch. brzegiem Wielickiego Stawu. Postawił ją » Eduard Blasy w 1871, a już w marcu 1873 została zniszczona przez lawinę śnieżną. MKE w 1878 wybudowało » Schronisko Hunfalvyego na Wyżniej Wielickiej Polanie, a w 1894-95 schronisko nad pd.-zach. brzegiem Wielickiego Stawu: » Śląski Dom.





KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024