E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Świerz Leopold

 
  Kategoria: 
Nie okreslony 

  opis  
  forum (0)  

Świerz Leopold, pierwotnie Świerzowicz (28 IX 1835 Garbek k. Tuchowa, pow. Tarnów - 16 IV 1911 Kraków). Turysta i taternik, badacz nauk. Tatr, jeden z najbardziej zasłużonych działaczy Tow. Tatrz., z wykształcenia filolog (UJ, łacina i greka), z zawodu nauczyciel gimnaz., najpierw zastępca nauczyciela w krak. Liceum Nowodworskiego 1858-61, potem nauczyciel kolejno w Rzeszowie i Tarnowie 1861-63, Przemyślu 1863-70, Brzeżanach 1870-72 i w krak. Liceum Nowodworskiego 1872-91. Z powodu swego patriot. zachowania miał zatargi z austr. władzami szkolnymi w 1870 i potem w Krakowie.

W 1863 z niektórymi swymi uczniami walczył w Powstaniu Styczniowym i był ranny pod Krzykawką.

W Tatry przybył po raz pierwszy w 1869; odtąd corocznie spędzał wakacje w Zakopanem (często w domu Macieja Sieczki) i stał się jedną z najbardziej tam znanych postaci. Na wycieczki wysokogórskie chodził do 1902 (potem gł. po reglach) i był na wielu wówczas zwiedzanych szczytach, zawsze (jak zasadniczo wszyscy w owych latach) z przewodnikami: Jędrzejem Walą starszym i młodszym, Maciejem Sieczką i in. Chodził po Tatrach w towarzystwie m.in. Adama Asnyka, Tytusa Chałubińskiego, ks. Józefa Stolarczyka i Walerego Eljasza.

Uczestniczył w jednych z pierwszych wejść na Lodowy Szczyt (w 1873), Wysoką (1876), Kończystą (ok. 1877) itd. W 1877 próbował wejść na nie zdobyty jeszcze wówczas Ganek.

Ogłosił wspomnienie pt. Wycieczka na Wysoką (2555 m) w Tatrach ("Pam. TT" 2, 1877) i wydał Krótki przewodnik do Tatr (Kr. 1892, rozszerz. wyd. 2 w 1903).Jako jeden z pierwszych urządzał wycieczki w Tatry również i w zimie (od 1881), np. w 1892 do Morskiego Oka, co opisał pt. Wycieczka do Morskiego Oka zimową porą ("Pam. TT" 13, 1892); jest to pierwszy w Polsce artykuł propagujący użycie nart, zwł. w Zakopanem, sam Ś. jednak narciarstwa nie uprawiał. W 1903 był jednym ze współorganizatorów i pierwszych członków Sekcji Tur. TT.

W czasie wycieczek tatrz. dokonywał pomiarów ciepłoty źródeł i stawów (na różnej głębokości), a wyniki ogłosił w szeregu prac, m.in.: Ciepłota źródeł i stawów tatrzańskich mierzona w r. 1876 ("Pam. TT" 2, 1877), Zapiski termometryczne niektórych stawów, źródeł i innych wód tatrzańskich (tamże 18, 1897). Publikował też zestawienia obserwacji meteor. z Podhala i Tatr, np. Wyniki spostrzeżeń meteorologicznych dokonanych staraniem Tow. Tatrzańskiego w roku 1900 (tamże 22, 1901 i podobnie corocznie do 1905), O stosunkach klimatycznych na Podhalu tatrzańskiem (tamże 29, 1908). Ogłosił Wykaz ważniejszych wzniesień w Tatrach i okolicy (Kr. 1896).

Pisywał również na in. tematy związane z Tatrami i Zakopanem, np. Przyczynek do sporu granicznego między Galicyą a Węgrami o Morskie Oko w Tatrach ("Pam. TT" 10, 1885), ogłosił szereg artykułów okolicznościowych, np. Jubileusz J.I. Kraszewskiego w Tatrach (tamże 5, 1880), liczne wspomnienia pośmiertne o osobach związanych z TT i Tatrami oraz in. artykuły.

Największe zasługi położył jednak swą długoletnią pracą w Tow. Tatrzańskim, przyczyniając się jak mało kto do rozwoju turystyki pol., zwł. w Tatrach, i zarazem do rozwoju Zakopanego. Był członkiem zarządu TT niemal od początku jego istnienia, od 1874 aż do 1910 (ponad 35 lat), w 1874-1903 jako sekretarz, w 1905-06 jako skarbnik. Doglądał budowy schronisk i altan w Tatrach. Na jego wniosek z 1886, TT w 1887 rozpoczęło znakowanie ścieżek tatrz., a Ś. potem uczestniczył w tej robocie. Zajmował się zakop. kasynem TT oraz bibliotekami TT w Zakopanem i Krakowie.

Jedną z wielu zasług Ś. było zorganizowanie pod opieką TT przewodnictwa tatrz. i następnie osobisty nadzór nad nim; pisał o tym w artykule O przewodnikach tatrzańskich ("Pam. TT" 2, 1877).

Odbicie tej różnorodnej działalności Ś. znajdujemy w opracowanych przez niego sprawozdaniach i protokołach TT, ogłaszanych w "Pam. TT" od 1876 do 1906 oraz w takich jego artykułach jak Zarys działalności Towarzystwa Tatrzańskiego w pierwszem jego dziesięcioleciu... ("Pam. TT" 10, 1885 i o nast. dziesięcioleciach tamże 1894 i 1904).

W 1903 otrzymał członkostwo hon. TT, a w 1925 PTT nazwało jego imieniem swe nowe schronisko przy Pięciu Stawach Polskich. Posiada on też tablicę pamiątkową w Dworcu Tatrz. w Zakopanem.Synami Ś. byli: » Stanisław (historyk sztuki), Tadeusz (leśnik) i Mieczysław (nauczyciel) - wszyscy taternicy.

Lit. - "Tat." 5, 1911, nr 2 (Janusz Chmielowski). - "Pam. TT" 33, 1912 (tenże).





KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024