Fischer Daniel (przed 4 XI 1695 Kiezmark - 18 IX
1746 Debreczyn). Lekarz i przyrodnik, od 1717 lekarz miejski w Kiezmarku, potem również gł. lekarz komitatu
spiskiego i lipt., autor licznych prac lekarskich i przyr., od 1719 czł. akademi
nauk przyr. (Academia Leopoldino-Carolina Naturae Curiosorum) w Halle.
Jako lekarz cieszył się wielką sławą. Wprowadził do lecznictwa preparaty
własnego pomysłu, m.in. leki wytwarzane z produktów tatrz., np. Pulvis
Bezoardicus Késmarkinis (» bezoary ), Essentia Carpathica, Essentia ligni
Carpathici contra vertiginem. Interesował się
szczególnie lekami otrzymywanymi z tatrz. limby i kosodrzewiny (» limbowy olej
), stosował je w
praktyce lek. oraz ogłosił o tych roślinach i lekach prace: Balsamum
Hungaricum, De oleo Carpatico, Delineatio Libani Carpathici, Historia V.D.M.
Belensis hydropici, ope ligni Koszodrevina, Krumbholtz in cineres redacti,
curati oraz De proprietatibus et usu fructicis
Carpatici, et libani Carpatici, et medicamentis inde praeparari solitis
(wszystko to we wrocł. "Samml. v. Natur u. Med. Gesch." w 1717-26).
Wśród jego licznych prac lek. jest również parę z
dziedziny epidemiologii Liptowa i Spisza
(opublikowane jw.) oraz osobno wydana praca o leczeniu ospy
metodą lud. z Orawy: De remedio rusticano variolas per balneum primo aquae
dulcis, post vero seri lactis, feliciter curandi, in comitatu Arvensi Hungariae
superioris cum optimo successu adhibito commentatio (Erfordiae 1742).
Zajmował się też obserwacjami zjawisk meteor. na Podtatrzu, np. w broszurze
Relatio ex philosophia naturali de fulgure, tonitru et fulmine cui accedit
quodam phoenomeno Késmarkino viso (Kesmark 1717).Ponadto w cytowanym już
czasopiśmie wrocł. pisał o stalaktytach z jaskiń tatrz. (Descriptio lapidum
stalactites in atris Carpati Scepusiensis inventorum) oraz o źródłach
smokowieckich i in. na Spiszu: Descriptio acidularum Nagy Szalokiensium cum
collatione cum reliquis acidulis comitatu Scepusiensis oraz Descriptio fontis foetidi, vulgo sulphurei
Leibitzensium. Natomiast jego opis granatów tatrz. (Descriptio lapidum
granatorum in Carpatho Scepusiensi inventorum) ukazał się w t. I dzieła F.E.
Bruckmanna Magnalia dei in locis subterraneis (Braunschweig 1727).
F. w dziedzinie badań nauk. miał też zamysły organizacyjne, które przedstawił
w książeczce napisanej w Kiezmarku, a wydanej w Brzegu (Briga) na Śląsku:
Epistola invitatoria eruditis Pannoniae dicata, qua ad Acta Eruditorum
Pannonica res et eventus naturales ac morbos patrios exponentia edenda
perhumaniter invitantur (Brigae 1732). Jest
to zaproszenie uczonych węg. do utworzenia własnego towarzystwa na Węgrzech i
wydawania czasopisma nauk. "Acta Eruditorum Pannonica". Projekty te nie zostały
wówczas zrealizowane, warto jednak podkreślić, że uzasadniając swe plany F.
omówił pochwalnie lub krytycznie szereg opublikowanych do owego czasu prac,
m.in. o Tatrach i Podtatrzu: G. Wernhera
(1549), D. Frölicha (1639, 1643), M. Szentiványiego (1691), S.M. Csiby (1713, 1714), M. Bela (1723) oraz F.E. Bruckmanna
(1727).
F. zatem był jednym z wcześniejszych badaczy Tatr i bodaj pierwszym krytykiem
literatury tatrz. Jak na swoje czasy znał Tatry dobrze i z jego nauk. pomocy
korzystali inni, np. M. Bel przy pisaniu swoich dzieł hist.-geogr.
