Kiełpiński Tadeusz (Ludzie) |
|
Kiełpiński Tadeusz (przed 1900 Kraków - V
1943 Londyn), starszy brat Jana Kiełpińskiego
. Literat i
dziennikarz, taternik i alpinista, od
1932 czł. Sekcji Tur. PTT , potem Klubu
Wys. PTT. W latach 1930-tych przebywał w Paryżu, a w czasie II wojny świat. w
Anglii. Miał doktorat (UJ?).
Taternictwo
uprawiał przed 1930 ze swym bratem , potem
chodził po Alpach. W 1930 z Adamem
Gadomskim ...
|
|
Kienast Ferenc (Ludzie) |
|
Kienast Ferenc (1879 Budapeszt - 16 XII 1953
Casablanca, Maroko). Węg. taternik , z zawodu kupiec w
Budapeszcie. Pochodził z rodziny szwajc., która przywędrowała na Węgry, miał
obywatelstwo węg. i szwajc., był generalnym konsulem szwajc. na Węgrzech.
W 1907-10 dokonał w Tatrach , z przewodnikami i bez, wielu
pierwszych przejść, m.in.: pn. granią Małej
Wysokiej (w 1907), z Wielickiej
Doliny wprost na Gierlach
tzw....
|
|
kierdel (Terminologia) |
|
kierdel. W gwarze podh.: stado (owiec lub kozic). Mówi się: w
kierdlu lub w kierdelu. Zdrobn.: kierdelik, kierdołek lub
kierdlicek.
|
|
Kiernik Eugeniusz Antoni (Ludzie) |
|
Kiernik Eugeniusz Antoni (7 X 1877 Bochnia - 13 V
1921 Warszawa, poch. w Bochni). Zoolog (UJ, dr 1907, doc. 1914), od 1919 prof.
anatomii zwierząt na UW. M.in. zajmował się paleozoologią.
W 1911-13 prowadził prace wykopaliskowe w jaskiniach
tatrz. (Magurska Jaskinia , Kalacka Jaskinia
) i badania znalezionych tam kości. W związku z tym
ogłosił pracę Materyały do paleozoologii dyluwialnych ssaków ziem polskich.
Część V:...
|
|
kierpce (Terminologia) |
|
kierpce, w gwarze podh. najczęściej kyrpce (sing. kierpiec,
kyrpiec ). Obuwie sporządzone (spód i wierzch) z jednego kawałka skóry
wołowej, w nowszych czasach często z dorobionym obcasem. U mężczyzn wiązane
długimi rzemieniami koło kostek, u kobiet sznurkami z czarnej wełny (nawłoki
) . Zdrobniale (gł. w piosenkach) kierpcoski (sing. kierpcosek
). W dawnych czasach było to ogólnie stosowane obuwie górali...
|
|
Kierpcówka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Kierpcówka.
O pochodzeniu nazwy tej większej K. zanotowano trzy
wersje lud.: 1. Obuwie góralskie
nazywa się kyrpce i może od niego pochodzi nazwa. - 2. Pierwszy
osadnik na tej polanie zwał się Kyrpiec i stąd nazwa. - 3. Kiedyś dawno, gdy
ziemia była tania, ktoś nabył tę polanę za kyrpce i stąd nazwa. Druga (mniejsza) K. wg podania lud.
miała otrzymać swą nazwę od zbójnika o nazwisku Kierpiec lub...
|
|
Kierst Jerzy (Ludzie) |
|
Kierst Jerzy, właśc. Zygmunt Jerzy Kierst (30 IX
1910 Chełmica k. Włocławka - 26 XII 1988 Warszawa). Prozaik i poeta, krytyk
teatr., tłumacz, przed wojną nauczyciel, w czasie niem. okupacji czynny w tajnym
nauczaniu, po wojnie wykładowca w warsz. szkołach teatr., redaktor i reż. w
radiu i telewizji.
W jego twórczości poetyckiej (liryka refleksyjno-opisowa) pozycją wybitnie
tatrzańską jest poemat Kalendarz liryczny; Dialogi z Wielką...
|
|
Kiezmark (Miejscowość) |
|
Kiezmark (626 m), także Kesmark, Kieżmark itp.
Pierwsza wiadomość o mieście K. pojawia się w 1251. W dawnych i nowszych
czasach mieszkańcy K. odegrali dużą rolę w dziejach poznawania Tatr: »David Frölich , Christian Augustini ab Hortis , Buchholtzowie , Thomas Mauksch , Christian Genersich i wielu in.
Często dawni podróżnicy udawali się przez K. do wsch. i
pd. części Tatr, również pol. turyści z Zakopanego, jeżdżąc...
|
|
Kiezmarska Dolina (Doliny) |
|
Kiezmarska Dolina
K.D. ma pięć odnóg: Dolina Przednich Koperszadów, Dolina Białych Stawów , Jagnięca Dolina , Jastrzębia Dolina i Dzika Dolina . Długość K.D. (łącznie z Dziką
Doliną) wynosi 8 km, a ciągnie się ona od wys. 915 m (przy Drodze Wolności) do
2250 m. Gł. strumieniem K.D. jest » Biała Woda
Kiezmarska . W górnej części doliny, u stóp największych ścian tatrz., leży
malowniczy » Zielony Staw Kiezmarski ...
|
|
Kiezmarska Polana (Hala - Polana) |
|
Kiezmarska Polana lub Pokrzywnik
|
|
Kiezmarska Przełęcz (Przełęcze) |
|
Kiezmarska Przełęcz
|
|
Kiezmarski Koszar (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Kiezmarski Koszar lub Kiezmarski
Szałas past., który niegdyś stał na » Kiezmarskiej Polanie w Kiezmarskiej Dolinie . Stojący tu szałas
wspominany jest w starych opisach, najwcześniej przez Simplicissimusa , który tu był w
1654.
|
|
Kiezmarski Koszar, Wyżni (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Kiezmarski Koszar, Wyżni
Szałas past., który niegdyś stał w Dolinie Przednich Koperszadów , nieco powyżej
Bielskiego Koszaru. W jednym przebywali pasterze Kiezmarku , w drugim - Białej Spiskiej .
|
|
Kiezmarski Szczyt (Szczyty) |
|
Kiezmarski Szczyt
Jeden z najwyższych szczytów tatrz., wznoszący się po pd. stronie górnej
części Kiezmarskiej Doliny , nieco na
pn.-wsch. od Łomnicy , od której oddzielają
go Widły .K.S. był jednym z pierwszych
wysokich szczytów zwiedzonych w Tatrach, gdyż wchodzono na niego już na
przełomie XVI i XVII w., ale potem zapomniano o tym (» Frölich David ). W nowszych czasach pierwszy
wszedł na ten szczyt botanik Eustachy...
|
|
Kiezmarski Szczyt, Mały (Szczyty) |
|
Kiezmarski Szczyt, Mały
Dawniej był uważany jedynie za niższy wierzchołek Kiezmarskiego Szczytu , ale obecnie uznany
jest za samodzielny szczyt, oddzielony od poprzedniego Wyżnią Kiezmarską Przełęczą .
W stronę Zielonego Stawu Kiezmarskiego opada M.K.S. swą
pn. ścianą, jedną z największych w Tatrach
, ok. 900 m wysoką. Jej zdobywanie, w lecie i w zimie, odegrało dużą rolę w
dziejach taternictwa. Pierwsze wejście tą...
|
|
Kiezmarskie Schronisko (Schroniska) |
|
Kiezmarskie Schronisko
Duże dwupiętrowe schronisko, zbudowane nad pn. brzegiem Wielkiego Białego Stawu przez Klub Słow.
Turystów i Narciarzy (KSTL) i otwarte 4 X 1942. Spaliło się na pocz.
października 1974.
|
|
Kiezmarskie Żłoby (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Kiezmarskie Żłoby, dawniej Kiezmarska Gospoda lub
Kiezmarskie Napoje, także Kiezmarskie Żleby; Jest tu ośrodek wypoczynkowy dla
młodzieży szkolnej oraz leśniczówka i domy mieszkalne pracowników TANAPu .W 1885 zbudowano tu leśniczówkę miasta
Kiezmark , a w 1888 dom (gospodę)
kiezmarskiego Tow. Strzeleckiego i potem in. budynki. W 1933 część osiedla się
spaliła.
Nazwy osiedla powstały od znajdujących się tu poideł (żłobów z...
|
|
kijki narciarskie (Terminologia) |
|
Używane są przez narciarzy do ułatwienia i
przyspieszenia posuwania się do przodu, do utrzymywania równowagi, przy
wykonywaniu skrętów, a dawniej służyły też często do hamowania pędu. Kształt,
długość i różne in. cechy k.n. uległy z biegiem czasu zmianom, a obecnie
istnieją też ich odmiany zależne od rodzaju uprawianego narciarstwa:
turystycznego i sportowego (inne k.n. do konkurencji zjazdowych, inne do
biegów). W Tatrach narciarze...
|
|
Kilar Wojciech (Ludzie) |
|
Kilar Wojciech (17 VII 1932 Lwów).
Kompozytor i pianista. Powiązania
tatrz. i podtatrz. mają jego utwory muzyczne Krzesany (1974),
Kościelec 1909 (1976), Siwa mgła (1979), Orawa (1986).
Skomponował muzykę do filmu Ród Gąsieniców (1981). Kolekcjonuje książki o
górach.
|
|
Kinga (Ludzie) |
|
Kinga, właśc. Kunegunda (5 III 1234 na Węgrzech - 24
VII 1292 Stary Sącz). Córka króla węg. Beli IV, żona Bolesława Wstydliwego,
księcia sandomierskiego i krakowskiego, księżna sądecka, fundatorka klasztoru
Klarysek w Starym Sączu, beatyfikowana w 1690 (a więc odtąd błogosławiona).
Wznawiane kilka razy starania o kanonizację trwają nadal, ale już od XIV w.
często nazywa się ją bezpodstawnie świętą Kingą. Imię Kinga jest węg....
|
|
kira (Nie okreslony) |
|
kira lub kiera. W gwarach pol. na Podhalu i Spiszu: zakręt, zakos,
kolano lub serpentyna drogi albo ścieżki. Pochodzi od niem. Kehre zakręt,
skręt (drogi). Nie były uzasadnione dawniejsze próby wywodzenie tego słowa ze
specjalnej terminologii górników niem., czy też z języka rum. lub wołoskiego.W
Tatrach słowo to było też używane przez podh. juhasów. Na Podhalu i w Tatrach
przeszło do nazw geogr. (» Kira Leśnicka itp.).
|
|
Kira Leśnicka (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Kira Leśnicka; Polana z osiedlem, leżąca tuż na
pn.-zach. od mostu na Kirowej Wodzie przy
wylocie Kościeliskiej Doliny , po obu
stronach szosy biegnącej w stronę Witowa .
Należy do wsi Kościelisko . Polana ta już w
XVII w. była własnością sołtysów ze wsi Leśnica i stąd jej nazwa. Obecnie
stanowi część osiedla » Kiry
.
|
|
Kira Miętusia, Niżnia (Hala - Polana) |
|
Kira Miętusia, Niżnia; Duża polana z osiedlem,
ograniczona od zachodu Kirową Wodą i leżąca
przeważnie bezpośrednio na pn.-wsch. od skrzyżowania dróg u wylotu Kościeliskiej Doliny , ale odnogą swą
wchodząca i w głąb tej doliny na pd., ku Niżniej Kościeliskiej Bramie . Stanowi część
osiedla » Kiry .
Obie Kiry Miętusie, Niżnia i Wyżnia ,
już od XVIII w. należały do sołtysów Miętusów z Miętustwa i stąd ich nazwy....
|
|
Kira Miętusia, Wyżnia (Hala - Polana) |
|
Kira Miętusia, Wyżnia; zwana też często po
prostu Kirą Miętusią; Rozległa polana z szopami w dolnej części Kościeliskiej Doliny , ciągnąca się od Niżniej Kościeliskiej Bramy na pd., aż do
mostu na Kościeliskim Potoku koło wylotu Miętusiej Doliny .
Na wiosnę pokrywają ją łany krokusów
.
|
|
Kirchner Eduard (Ludzie) |
|
Kirchner Eduard (1908 Brezovica k. Sabinova - 11 IX
1975 Preszów).
Słow. taternik , narciarz, przewodnik
tatrz., ratownik górski, prowadził Zbójnickie
Schronisko w Staroleśnej Dolinie w
latach 1930. Uprawiał wtedy taternictwo z towarzyszami różnej narodowości:
słow., czes., węg., niem., także polskiej, m.in. ze Stanisławem Motyką i Janem Sawickim . Uczestniczył w pierwszych
wejściach, np.: pd. ścianą Hrubej
Turni w 1933, I...
|
|
Kirka Anton (Ludzie) |
|
Kirka Anton (1932).
Słow. ichtiolog. Prowadził badania nad ichtiofauną Karpat , m.in. w Tatrach i na Podtatrzu
. Ogłosił: Vek a rast pstruha potočného
(Salmo trutta morpha fario L.) v pramennej oblasti rieky Poprad ("Zool.
Listy" 1964, nr 3), Ichtyologický výskum Karpatského oblúka: 5. Ichtyofauna
povodia rieky Oravy (niže priehrady) a pramennej oblasti Váhu ("Sbor. Slov.
Nár. Múzea", Prír. Vedy 13, 1967, nr...
|
|
Kirkor Dymitr (Ludzie) |
|
Kirkor Dymitr (1874 - 18 XII 1900 Kraków), brat » Michała Kirkora .
Student medycyny (UW i UJ). W 1892 (?) wraz z bratem był zesłany przez władze
carskie na trzy lata na Sybir za działalność polit. i niepodległościową. Od 1895
mieszkał i studiował w Krakowie, ale z powodu gruźlicy płuc dużo przebywał w
Zakopanem. Ze swym bratem trochę chodził na wycieczki w Tatry
i...
|
|
Kirkor Michał (Ludzie) |
|
Kirkor Michał (17 X 1871 Suwałki - 25 I 1907
Kościelisko, poch. w Zakopanem na starym cment.).
Lekarz (UJ 1899), turysta i taternik ,
działacz TT. Jako student medycyny w Warszawie za działalność polit. i
niepodległościową został wraz z bratem Dymitrem
w 1892 uwięziony przez władze carskie i zesłany na 3 lata na Sybir. Potem w
1895-1905 mieszkał w Krakowie, a w 1905-07 z powodu gruźlicy płuc w Zakopanem .
W 1899 został...
|
|
Kirkora, Żleb (miejsca (las, osiedle, zbocze, grzeda, zleb) |
|
Kirkora, Żleb;Prowadzi nim jeden z nieco
trudniejszych szlaków na Giewont (niegdyś znakowany), omijający dolne progi tego
żlebu stokami Małego Giewontu. Turyści, którzy wskutek zabłądzenia (zwł. przy
schodzeniu) próbowali przechodzić dolne progi żlebu, nieraz ulegali
wypadkom.
Nazwa Żlebu Kirkora pochodzi od » Michała Kirkora , którego niesłusznie uważano
za pierwszego zdobywcę tego żlebu. W rzeczywistości I wejścia wówczas...
|
|
Kirowa Woda (Woda) |
|
Kirowa Woda; Powyżej Kir, w Kościeliskiej
Dolinie, górny bieg Kirowej Wody nazywa się Kościeliskim Potokiem .
|
|