Döller Anton (1831 Winniki lub Winnica, Małopolska -
29 IX 1912 Kiezmark). Zawodowy oficer armii austr. (emerytowany jako major),
wybitny działacz i publicysta na polu turystyki tatrz.
W 1872 osiadł w Kiezmarku, gdzie założył rodzinę (był
żonaty dwukrotnie) i mieszkał aż do śmierci. Rozwinął tam b. ożywioną
działalność gosp., kult. i społ., zwł. w dziedzinie turystyki, gdyż wierzył, że
przyczyni się ona do gosp. rozwoju Spisza. W 1873 był jednym z gł. założycieli
Węg. Tow. Karpackiego (MKE, UKV) i aż do 1883 jednym z jego czołowych działaczy:
w 1873-76 był skarbnikiem, w 1876-83 urzędującym wiceprezesem. W 1891 założył w
Kiezmarku sekcję tatrzańską Węg. Tow.
Turystycznego (Magyar Turista-Egyesület Tátra-Osztály) i był jej urzędującym
wiceprezesem do 1902. Jako aktywny turysta uczestniczył w VII wejściu na Gierlach w 1874 (było to I wejście przez
Wielicką Próbę) i w XIV wejściu na Lodowy
Szczyt
w 1877 (II wejście przez Konia). Był też b. czynny w
spiskim tow. rybackim.Pisywał dużo o wszystkich działach swej aktywności,
związanych z Tatrami i Spiszem, a także o różnych sprawach bieżących,
poświęcając dużo wysiłków propagandzie turystyki do Tatr i do uzdrowisk
spiskich. Pisał też o ochronie ryb i lasów w Tatrach i na Spiszu. Artykuły swoje
(często pod kryptonimami N.R., R.N., dlr., Dlr. itp.) ogłaszał w niem. i węg.
czasopismach i rocznikach, zwł. wychodzących na Spiszu, ale także w Koszycach,
Budapeszcie, Wiedniu i gdzie indziej: "Zipser Bote", "Karpathen-Post",
"Tátravidék", "Jahrbuch UKV", "Kaschauer Zeitung", "Turisták Lapja", "Turista
Közlöny", "Pester Lloyd", "Halászati Lapok", "Die Heimat" itd.
D. utrzymywał z pol. działaczami tur. przyjazne
kontakty; do Walerego Eljasza
pisał nawet po polsku. W artykule Tátra und Tátra-Literatur ("Zipser
Bote" 1891, nr 30) pisał D. o Walerym Eljaszu jako pisarzu, ilustratorze i
znawcy Tatr; ukazało się to w pol. przekładzie (skróconym?) pt. Tatry i
piśmiennictwo tatrzańskie ("Zakopane" 1891, nr 3). D. wydał też po polsku
propagandową publikację Zdrojowisko w Drużbakach na Spiżu, Rauschenbach
(Kr.1884, współautor P. Kéler).
Rozwój turystyki w Tatrach i na Spiszu, i w ogóle w Karpatach w 1873-1900, to
wynik działalności wielu osób; jedną z najbardziej zasłużonych w tej dziedzinie
był D. W 1874 został czł. hon. Tow. Tatrzańskiego, w 1883 Siedmiogrodzkiego Tow.
Karpackiego, a w 1884 Węg. Tow. Karpackiego. W 1887 otrzymał węg. szlachectwo z
przydomkiem de Poprádvölgy. W niem. i węg. nazewnictwie tatrz. uczczono go
nazwami Döllersee, Döller-tó (Kolisty Staw w Młynickiej Dolinie) oraz
Döllerturm, Döller-torony (Furkotne Solisko).
