cuha

cuha (nie cucha ani czucha). Ubiór góralski: wierzchnie okrycie, rodzaj kurtki nie do wdziewania na rękawy wąskie i ciasne, tylko do zarzucania na siebie niby krótką pelerynę. Zawiązuje się ją lub zapina na piersiach pod szyją. Cuhę szyje się z białego filcu (takiego jak góralskie spodnie - portki) i ozdabia kolorowym haftem na plecach, przy szyi i na rękawach. W rękawie Sabała zawsze nosił gęśle. C. była normalnym okryciem góralskim na chłód, niepogodę lub od święta. Nosili ją bacowie na halach, również i dawniejsi góralscy przewodnicy tatrz., tak na wycieczkach tur. jak i na wyprawach ratunkowych.

Wprawdzie niemal we wszystkich obecnych słownikach i encyklopediach podawana jest pisownia "cucha", "w cusze", nie jest to jednak pisownia poprawna, gdyż w deklinacji i w pochodnych twarde "h" - jak wymawiają górale słowo cuha - przechodzi w "ż" (u górali "z"), a więc: cuha, w cuze, cuzecka ("ani ja portecek, ani ja cuzecki..."; "ta moja cuzyna, coś pod nią legała..."). Znawcy gwary podh. i ludzie z nią obyci jak np. Dembowski, Witkiewicz, Wrześniowski pisali zawsze cuha przez "h" i zwracali na to uwagę, aby w druku zachować tę pisownię. Charakterystycznym faktem jest, że jak podaje Władysław Kosiński, górale z okolic Jordanowa i Żywca mówią na ten rodzaj okrycia cuga, co również przemawia za pisownią przez samo "h".

---