choroba górska

choroba górska lub choroba wysokościowa. Występuje na dużych wysokościach, nawet u ludzi dotąd zupełnie zdrowych. Objawy: ogólne osłabienie, szybkie męczenie się, złe samopoczucie, ból głowy, bezsenność (niekiedy senność), przyśpieszenie tętna (czasem jego nieregularność lub zanik), bladość lub sinica, utrudnienie oddychania i zaburzenia jego rytmu, brak apetytu, nudności, wymioty, czasem krwotoki (zwł. z nosa), zawroty głowy, zaburzenia wzroku i słuchu, depresja lub apatia psychiczna (albo podniecenie). Zwykle występują tylko niektóre z tych objawów, a wszystkie szybko ustępują przy zejściu na mniejszą wysokość, natomiast przy pozostaniu na tej samej wysokości - cofają się stopniowo. Jednakże na najwyższych wysokościach górskich (zwł. od 7000 lub 8000 m wzwyż) objawy ch.g. zasadniczo nie ulegają poprawie i dłuższy tam pobyt może wywołać nasilenie objawów i dodatkowe komplikacje (obrzęk płuc lub mózgu), a w każdym razie spowoduje deteriorację, tj. ogólne pogorszenie stanu organizmu.

Zasadniczą przyczyną ch.g. jest zmniejszona ilość tlenu w powietrzu na dużych wysokościach, co wywołuje hipoksemię (nieznaczne niedotlenienie krwi tętniczej) i hipoksję (nieznaczne niedotlenienie tkanek i narządów ciała). Im wyżej nad poziom morza, tym powietrze jest rzadsze i mniej zawiera tlenu. Np. na wys. 1500 m » ciśnienie powietrza (i ilość zawartego w nim tlenu) jest zmniejszona mn.w. o 1 6, na wys. 2500 m - o 1 4, na wys. 5000 m - w przybliżeniu o połowę. Organizm człowieka może się do tego przystosować (aklimatyzować), o ile wznoszenie się nie jest zbyt szybkie.

W Alpach i Kaukazie ch.g. występuje najczęściej od wys. ok. 3000 m n.p.m., w Andach - od ok. 4000 m, w Himalajach - od ok. 5000 m. Nie jest to jednak regułą. Występowanie choroby jest zależne poza samą wysokością też od wielu in. czynników, jak szybkość wznoszenia się w górę, sposób wznoszenia się (na własnych nogach czy biernie), stan zdrowia, pogoda, ciśnienie powietrza, poprzedni pobyt danej osoby na dużej wysokości itd. Nie da się więc przewidzieć na jakiej wysokości ch.g. wystąpi u danej osoby, zwł. jeżeli przedtem nie była ona wysoko w górach.

W Tatrach ch. g. w wyraźnej postaci występuje wyjątkowo, tylko u ludzi specjalnie podatnych. Natomiast niejeden turysta w czasie pierwszych dni pobytu wyżej w górach czuje się trochę słabo, co wkrótce mija, jest to jednak ostrzeżenie, aby w pierwszych dniach nie podejmować zbyt forsownych wycieczek. Leczenie ch.g. polega na odpoczynku lub - najlepiej - zejściu niżej. B. skuteczne jest wdychanie tlenu, jednak w warunkach tatrz. nie jest to potrzebne. Poza tym leczenie jest objawowe. Zob. też aklimatyzacja.

---