Wyczółkowski Leon (11 IV 1852 Huta Miastkowska k. Miastkowa Kościelnego,
pow. garwoliński - 27 XII 1936 Warszawa, poch. we wsi Wtelno k. Bydgoszczy).
Wybitny malarz i grafik (studia w Warszawie, Monachium i Krakowie 1879), prof.
ASP w Krakowie 1895-1911 i Warszawie 1934-36.
Znaczna część jego twórczości malarskiej i graficznej jest poświęcona tematom
tatrz. i zakopiańskim. Do Zakopanego i w Tatry przyjeżdżał często od 1896 do
1913, w lecie i w zimie. Namalował b. liczne pejzaże tatrz. (oleje, pastele,
akwarele), np. Giewont (1896), Mnich nad Morskim Okiem (1904 i
1911, oba pastele), Morskie Oko (1904 i dalsze), Czarny Staw (1904
i 1905 w licznych wersjach), U Wrót Chałubińskiego (1905, pastel),
Wodospad Mickiewicza (1905, pastel), Widok Murania (1906, olej),
Tatry w nocy (1909), Limba nad Morskim Okiem (1910, pastel),
Morskie Oko w śniegu (1911), Dwie limby (1911, pastel). Barwne
reprodukcje 12 obrazów W. z Tatr znajdują się w jubileuszowym wydaniu Na
Skalnem Podhalu Kazimierza Tetmajera (1914). W. wydał również tekę Tatry
(1906) zawierającą 8 akwatint.
W Zakopanem malował i rysował krajobrazy i sceny z życia górali (np. Na
przełęczy 1903) i portrety górali, m.in. Tomka Gadei, Wojciecha Janika i
kilka wersji portretu słynnego przewodnika Szymona Tatara starszego (1907 i
późniejsze), ponadto liczne portrety osób związanych z Zakopanem i Tatrami, np.
Jana Kasprowicza (1898 i 1908, oba oleje), Henryka Sienkiewicza (1899 w
Zakopanem), Stanisława Witkiewicza (ok. 1901, pastel), Stefana Żeromskiego z
synem na tle Tatr (1904, pastel), Kazimierza Dłuskiego (1917, akw.), brata
Alberta, Kazimierza Tetmajera.
W. był mianowany członkiem hon. TT w 1913. Pośmiertnie ukazała się w
opracowaniu Marii Twarowskiej książka pt. Leon Wyczółkowski. Listy i
wspomnienia (Wr. 1960), zawierająca dużo wypowiedzi W. na temat jego pobytów
w Tatrach i twórczości tatrz. Prace, zbiory i pamiętniki po artyście znajdują
się głównie w Muzeum im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.
Lit. - Maria Twarowska: Leon Wyczółkowski. Wa. 1962 (biografia i
album).
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
