E-mail Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Tatry
Aktualności
 ABC turysty
   Przygotowanie
   Ekwipunek
   Informacje TOPR i TPN
   Oznaczenia szlaków
   Przewodnicy
   Przejścia graniczne
    Bezpieczeństwo
      Gdy spotkasz misia...
      Lawiny
      Ku przestrodze...
      Bezpieczeństwo, porady
   Zwierzę na szlaku
   Schroniska
 O Tatrach
   TPN i TANAP
   Klimat
   Geologia
    Zwierzęta
      Gatunki
   Rośliny
    Tatry w liczbach
    Historia
 Encyklopedia Tatr
   Alfabetycznie
   Tematycznie
   Multimedia
 Wycieczki
   Zaplanuj wycieczkę
   Miejsce startu
   Miejsce docelowe
   Skala trudności
   Wszystkie
 Jaskinie tatrzańskie
    SKTJ PTTK
      Aktualności
      Działalność
      Kurs
      Wspomnienia
      Polecane strony
      Galeria
      Kontakt
   Powstanie jaskiń
   Krążenie wody w skałach
   Nacieki
   Morfologiczne typy
   Klimat jaskiń
   Powstanie jaskiń tatrz.
Zagadki tatrzańskie
 Aktywny wypoczynek
   Taternictwo
   Speleologia
   Paralotnie
   Ski-alpinizm
   Narciarstwo
   Na rowerze
   Turystyka jaskiniowa
   Trasy biegowe
   Turystyka piesza
   Sporty wodne
Galeria
Warunki w Tatrach
Forum dyskusyjne
Zakopane, Tatry, Podhale
E-mail
Hasło
» Załóż konto
» Zapomniałem hasła
Zakopane


zapamiętaj numer alarmowy w górach!!!
0 601 100 300
 nawigacja:  Z-ne.pl » Portal Zakopiański

w nazwach
w nazwach i opisach
wszędzie
alfabetycznie:    A  B  C  Ć  D  E  F  G  H  I  J  K  L  Ł  M  N  O  P  R  S  Ś  T  U  W  Z  Ź  Ż  

 

Wala Jędrzej starszy

 
  Kategoria: 
Nie okreslony 

  opis  
  forum (0)  

Wala Jędrzej starszy (15 VII 1820 Zakopane - 29 I 1896 tamże, poch. na starym cment.). Jeden z najsłynniejszych przewodników tatrz. Jako koziarz (myśliwy na kozice) poznał najdziksze zakątki Tatr jeszcze w okresie, kiedy turyści rzadko zaglądali w te góry. Wiadomo np., że już przed 1857 uganiał się za kozicami po urwiskach Hrubego Wierchu.

Po 1850 zaczął intensywnie uprawiać zawód przewodnicki i już w 1857 słynął (razem z Maciejem Sieczką) jako jeden z najlepszych przewodników. Wtedy już prowadził turystów np. na Krywań, a w 1860 (prowadząc turystę) dokonał I znanego przejścia Przełęczy koło Drąga.

Prowadził w Tatry wielu z najznakomitszych w owych czasach turystów i badaczy nauk., m.in. Marię Steczkowską, Eugeniusza Janotę, Maksymiliana Nowickiego, ks. Józefa Stolarczyka, Walerego Eljasza, Adama Asnyka, Leopolda Świerza. Niejeden z nich utrwalił w druku wysokie i różnorodne zalety W. jako przewodnika i towarzysza wypraw górskich.

W 1867 zaprowadził ks. Stolarczyka i towarzyszy na Baranie Rogi (I wejście) i na Lodowy Szczyt (jedno z pierwszych wejść). Jeszcze w 1895, mając lat 75, prowadził turystów przez Krzyżne do Morskiego Oka. W. był też inteligentnym pomocnikiem prof. Maksymiliana Nowickiego w jego badaniach entom. w Tatrach. Pomagał mu w gromadzeniu zbiorów na wspólnych wycieczkach i wg otrzymanych wskazówek sam zbierał owady z niezrównaną pilnością i sumiennością, dostarczając Nowickiemu wielu pięknych i rzadkich okazów. Monograficzne prace Nowickiego o kozicy i świstaku również dużo zawdzięczają W., który był bystrym obserwatorem tych zwierząt i umiał przekazać nauce liczne ciekawe i ważne szczegóły z ich życia.

W pierwszym okresie swego życia W. był nieubłaganym prześladowcą świstaków i kozic. Jako zapalony myśliwy wyniszczył tych zwierząt ogromną liczbę. Jednakże wskutek uświadamiającej akcji Nowickiego i Janoty stał się potem W. odddanym obrońcą tych zwierząt. Zostawszy strażnikiem wspólnie ze swym przyjacielem, Maciejem Sieczką, sumiennie spełniał swe funkcje; wkrótce przybytek kozic i świstaków rzucał się turystom w oczy.

Był on więc nie tylko jednym z najlepszych znawców Tatr i doskonałym przewodnikiem, ale również jednym z najbardziej zasłużonych w dziedzinie ochrony przyrody Tatr i cennym pomocnikiem w badaniach nauk. tych gór. W Tatrach jest on upamiętniony nazwami Walowych Turni w Grani Hrubego.

Lit. - Eugeniusz Janota: Przewodnicy zakopiańscy. "Kłosy" 1866, t. 3, nr 74 i 75. - "SCZ"1986.





KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
Pełny tekst w Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej. Kliknij tutaj

   Udostępnij




Jeżeli znalazłeś/aś błąd, nieaktualną informację lub posiadasz materiały (teksty, zdjęcia, nagrania...), które mogą rozszerzyć zawartość tej strony i możesz je udostępnić - KLIKNIJ TU »»

ZAKOPIAŃSKI PORTAL INTERNETOWY Copyright © MATinternet s.c. - ZAKOPANE 1999-2024