turystyka robotnicza. Rozwój turystyki wśród robotników pol. rozpoczął
się w 1912, mn.w. równocześnie w dwóch różnych ośrodkach i niezależnie od
siebie.
W Krakowie (w zaborze austr.) przy Związku Stowarzyszeń Robotn. powstało w
1912 nieoficjalne Robotnicze Kółko Turystyczne, które na pocz. 1913
przekształciło się w formalny » Robotniczy Klub Turystyczny (RKT). Działalność
jego w 1912-14 była dość żywa i obejmowała organizowanie wycieczek robotn.,
m.in. do Zakopanego i w Tatry. Jednym z gł. działaczy tego ruchu i prezesem RKT
był » Kazimierz Czapiński, który osobiście prowadził wycieczki w Tatry. Pierwsza
wojna świat. zakończyła żywot RKT.
Również w 1912 powstał na ziemiach pol. (w zaborze pruskim) oddział
niemieckiej robotn. organizacji tur. "Die Naturfreunde" (Przyjaciele Przyrody) w
Chorzowie, a w 1913 drugi oddział w Katowicach. Oba te oddziały skupiały głównie
pol. robotników. W latach międzywoj. nie odżył RKT, ale K. Czapiński nadal
propagował turystykę wśród robotników krak. i osobiście prowadził ich na
wycieczkach, zwł. w Tatry. W 1923-39 czynił to w ramach organizacyjnych »
Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (TUR).
W 1934-39 działało też » Robotnicze Towarzystwo Turystyczne (RTT) jako
ogólnokrajowa organizacja tur.-krajoznawcza. Wycieczki prowadzono m.in. do
Zakopanego i w Tatry, a wczasy dla robotników organizowano także w Zakopanem i
Bukowinie Tatrz. Również prowadzono kursy dla organizatorów turystyki
robotniczej.
Ponadto w 1923-36 działała warsz. spółdzielnia mieszkaniowo-tur., » "Gospoda
Włóczęgów", która pod tą samą nazwą w 1924-36 prowadziła w Zakopanem schronisko
tur.-wypoczynkowe. Spółdzielnia ta wprawdzie składała się gł. z inteligencji,
ale organizowała zbior. wycieczki dla robotników. Po II wojnie świat. turystyką
robotn. zajmowała się Centralna Rada Związków Zawodowych i Fundusz Wczasów
Pracowniczych (m.in. w swych domach wczasowych w Zakopanem, gdzie korzystano z
usług przewodników tatrz.), ale także ogólne organizacje tur.-krajozn. jak PTT i
potem PTTK.
Lit. - Józef Nyka: O ludziach, którzy sięgnęli po słońce. "Turysta" 7,
1958, nr 23-24.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
