Štúr Ludovít, w literaturze pol. także Ludwik Sztur (28 X 1815 Uhrovec
k. Trenczyna - 12 I 1856 Modra k. Bratysławy). Jeden z czołowych bojowników
słow. o odrodzenie nar. i wolność Słowaków. Pisarz, filolog (uniw. w Halle),
publicysta; pisał po czes., słow. i niemiecku. Skodyfikował i wprowadził obecny
słow. język lit. do piśmiennictwa. Redaktor i wydawca pierwszego słow.
czasopisma "Slovenskje Národňje Novini" (1845-48) i jego dodatku "Orol
Tatránski" (1845-48).
W 1841 uczestniczył w pierwszej słow. "wycieczce narodowej" na » Krywań i
upamiętnił to wierszem Ku Křiwáni (almanach "Nitra" 1842). Pisał też o
gwarach lud., m.in. na Podtatrzu: Ústrojnost a organism reči Slovenskej
("Orol Tatránski" 2, 1846, nr 39 i 40).Wzmianki o Tatrach (także o Krywaniu)
pojawiają się w wielu jego pracach, artykułach i wierszach (np. epoznaní,
"Nitra" 1844), ale są to wszystko wzmianki b. ogólnikowe, lub traktowanie
Tatr i Krywania w znaczeniu symbolicznym albo przenośnym (nawet zamiast całości
ziem słow.).O Tatrach, które uważał za "prakolébkou slovanskou", pisał też w
swych listach, np. w 1841do czes. lekarza » Karola S. Amerlinga i do slawisty
ros. »Izmaiła Sriezniewskiego (który odwiedził Tatry).
Całą obfitą twórczość Š. (od 1831) wydano pt. Dielo v piatich zväzkoch
(Br. 1954-57), a ponadto jego korespondencję: Listy Ludovíta Štúra
(t.1-3, Br. 1954-60, oprac. Jozef Ambruš). Po pol. ukazał się obszerny
Wybór pism (Wr. 1983, oprac. Halina Janaszek-Ivaničková), z wierszem
Do Krywania .Zob. też szturowcy.
Lit. - Karol Goláň: Ludovít Štúr 1856-1956. Br. 1956. - Halina
Janaszek-Ivaničková: Kochanek Sławy. Studium o Ludovície Štúrze. Ka.
1978. - "ESS" 2, 1984. - Ponadto wstępy w wydaniach zbior. jego
pism.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
