Suleja Andrzej lub Jędrzej, właśc. Tylka-Suleja (5 I 1855 Kościelisko - 8
IX 1915 Zakopane). Podh. pisarz lud., jeden z pierwszych spisujących swoje
własne opowiadania, a także Sabały, z którym się przyjaźnił.
Czytać, pisać i rachować nauczył go (gdy pasał bydło w Miętusiej Dolinie)
leśniczy Antoni Kocyan, ale poza tym S. był samoukiem, dużo czytał. Już jako
dorosły przeniósł się z Kościeliska na własne gospodarstwo w Zakopanem na
Bystrem; był gajowym (leśnym) w zakop. dobrach Władysława Zamoyskiego. Pisał
prawie wyłącznie w gwarze podhalańskiej. Tematyka jego twórczości jest podh. i
tatrz.
W 1904 Kazimierz Tetmajer ogłosił trzy opowiadania S. w t. 2 swych własnych
opowiadań Na Skalnem Podhalu (Wa. 1904) jako oddzielną część pt. Z
opowiadań spisanych przez Jędrzeja Suleję z Kościelisk ; w nast. wydaniach
Na Skalnem Podhalu Tetmajer już nie umieszczał opowiadań S.
S. miał ambicje autorskie i sam publikował swe utwory w czasopismach od 1901.
Najcenniejsze w twórczości S. są opowiadania, np. Sabałów sen ("Prz.
Zakop." 3, 1901, nr 45), Bajka Sabały ("Gaz. Podtatrz." 2, 1904, nr 16),
Tatarzy na Podhalu (tamże 1904, nry 29-33), Tomcik-Myśliwiec
(tamże 1904, nr 35 i 36), Śmierć z przysięgi ("Ziemia" 3, 1912, nr
24-25).Sporo opowiadań S. spisał Juliusz Zborowski i ogłaszał je po śmierci
autora, np. Sabałowa śpiewka ("Ziemia" 14, 1929, nr 21), Złoto piwnica
w dolinie Kościeliskowéj (tamże 17, 1932, nr 4-5), Bez co taka biéda pod
holami (tamże 23, 1933, nr 1).Również i wiersze pisał S., np. Gewont
("Lud" 16, 1910, nr 2, o miłości Giewontu do Babiej Góry) i niepublikowane
widowiska teatr.: Prządki i Bajeczny świat
Tatr. Pośmiertnie ukazała się jego autobiografia: Andrzej Suleja sam o
sobie ("Ziemia Podh." 3, 1938, nr 8).Opowiadania S. były nieraz
przedrukowywane, m.in. w takich antologiach jak Kazimierza Nitscha Wybór
polskich tekstów gwarowych (Lw. 1929 i Wa. 1960), Stanisława Pigonia
Wybór pisarzy ludowych (w t. 2: Wr. 1948), Włodzimierza Wnuka Gawędy
Skalnego Podhala (Wa. 1960 i wydania nast.).
Lit. - "Gaz. Podh." 3, 1915, nr 37 (Juliusz Zborowski). - "LP-PE" 2, 1987
(Włodzimierz Wnuk). - Także w antologiach Pigonia i Wnuka jw.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
