Staszel Jan

Staszel Jan (16 I 1915 Zakopane), syn » Walentego Staszla. Taternik, alpinista, polarnik, przewodnik i ratownik tatrz., z pochodzenia góral podh., z zawodu kolejno dziennikarz (1938-39), galwanoplastyk, inż. poligraf (Politechn. Wrocł. 1955), pracownik Państw. Wytwórni Papierów Wartościowych.

W czasie II wojny świat. walczył w kampanii wrześniowej i dostał się do niewoli niem., ale uciekł z niej i przebywał częściowo w Zakopanem, częściowo na Słowacji.

Do gimnazjum chodził w Zakopanem (matura w 1934). Turystykę w Tatrach i taternictwo uprawiał od 1929, alpinizm od 1936. W 1931-60 należał do czołowych pol. taterników i alpinistów. Towarzyszami jego wypraw tatern. byli: Wiesław Stanisławski, W.H. Paryski, Stanisław Motyka, Zbigniew Korosadowicz, Paweł Vogel, Wawrzyniec Żuławski, Jerzy Hajdukiewicz i in.

W Tatrach dokonał licznych pierwszych wejść, np.: Wołowa Turnia pd.-zach. ścianą (w, 1931), Jaworowy Szczyt pn. ścianą wsch. wierzchołka (1932), Granaty pn.-zach. żebrem pd. wierzchołka (1938).

W 1934 przy próbie przejścia » Grani Tatr przebył z P. Voglem grań od Murania po Rysy (w 13 dni), a w 1955 był inicjatorem, uczestnikiem i kierownikiem I przejścia całej Grani Tatr (od Zdziarskiej Przełęczy po Huciańską Przełęcz, w 11 dni, zespół 5-osobowy).

Uczestniczył w rekordowych na owe czasy pierwszych przejściach zim. jak pn. ścianami: Jaworowego Szczytu (1933), Małego Kiezmarskiego Szczytu (1933) i Mięguszowieckiego Szczytu (1936), a także w wielu innych, np. pn.-zach. ścianą Niżnich Rysów (1947).

W 1932-34 był w zarządzie Sekcji Tatern. KS "Tatry" w Zakopanem. Od 1937 był instruktorem na licznych kursach i obozach tatern. (w lecie i w zimie), od 1950 jako starszy instruktor taternictwa. Egzamin na przewodnika tatrz. II klasy zdał w 1938, I klasy w 1948, przewodnictwem jednak mało się zajmował.

Od 1937 był członkiem TOPR. Uczestniczył w wyprawach alpin. (Alpy 1936, 1937, 1947, 1956) i polarnych (Spitsbergen 1957, 1958, 1960).

Po II wojnie świat. działał organizacyjnie w Klubie Wysokogórskim i w redakcji "Taternika".Od 1938 ogłaszał artykuły i reportaże na tematy narc., alpin. i tatern., np.: Po sezonie taternickim ("Prz. Sport." 31 X 1938), 11 dni na głównej grani Tatr ("Turysta" 4, 1955, nr 11), Horarium pierwszego przejścia głównej grani Tatr ("Tat." 32, 1956, nr 1-2). Reportaże ze Spitsbergenu publikował w 1960 w "Życiu Warszawy" i w czasopiśmie "Film".W 1963 został członkiem hon. Klubu Wysokogórskiego.

---