Spis Michał, także Spies, Spiess, Spisz i Spisch, zwany też Maydel i
Meidel (II poł. XV w. - 1533). Węg. kupiec z miasta Eger, prowadzący ożywiony
handel między Krakowem i Spiszem (m.in. z Lewoczą), a także z dworem król. w
Budzie. Był rajcą krakowskim (consul Cracoviensis ).
Od 1515 do ok. 1525 był wójtem Nowego Targu; wtedy w porozumieniu z Turzonami
węgierskimi i Fuggerami zbudował drogę z Podhala na Orawę i wystarał się u króla
Zygmunta I o przywilej dla Nowego Targu na odbywanie dwóch dorocznych jarmarków
i cotygodniowych targów. S. w owym przywileju jest nazwany: "capitaneus
Dunaioviensis, consul Cracoviensis et tenutarius advocacie nostre in opido
Novytharg".
W dokumentach z 1515-25 S. jest wymieniany w związku z różnymi sprawami
dotyczącymi Podhala, Orawy i Spisza. W czterech takich dokumentach z 1524-25
król pol. nadaje lub potwierdza Michałowi Spisowi i towarzyszom (wśród których
jest Piotr Kmita) prawo do poszukiwania i wydobywania kruszców i drogich kamieni
w Tatrach i na Spiszu (tj. w tej jego części, która była wówczas w posiadaniu
Polski, a więc w starostwie spiskim).
Z 1532 jest jeszcze jeden dokument, który na 10 lat nadaje prawo poszukiwania
kruszców na obszarze całego starostwa spiskiego (a więc i w Tatrach) Piotrowi
Kmicie z towarzyszami nie wymienionymi po nazwisku, więc nie wiemy, czy wśród
nich był nadal Michał Spis.
O rzeczywistym poszukiwaniu i wydobywaniu kruszców i drogich kamieni w samych
Tatrach lub gdzieś niżej w starostwie spiskim przez Spisa czy Kmitę nie
zachowały się żadne wiadomości. W Tatrach od dawna istnieje » Spismichałowa
Dolina (niem. Spiessmichelgrund), można więc przypuszczać, że nazwa ta ma jakiś
związek z poszukiwaniami górn. Michała Spisa ok. 1525.
Lit. - W.H. Paryski: Legenda a pravda o Spismichalovej doline. "Krásy
Slov." 36, 1959, nr 2. - Tenże: Dolina Spismichałowa. "Onomastica" 7,
1961.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
