Skoczylas Władysław

Skoczylas Władysław (4 IV 1883 Wieliczka - 8 IV 1934 Warszawa). Grafik, malarz i rzeźbiarz (studia w Wiedniu i w krak. ASP 1906). W 1908-18 był z przerwami nauczycielem rzeźby figuralnej w Szkole Przem. Drzew. w Zakopanem, od 1922 prof. ASP w Warszawie. Był wybitnym grafikiem, inicjatorem i twórcą nowoczesnego drzeworytu artyst. w Polsce. Wystawiał w kraju i za granicą.

Pobyt w Zakopanem, gdzie poznał blisko lud. sztukę podh., odegrał dużą rolę w kształtowaniu się jego twórczości. Tworzył często drzeworyty o tematyce podh., orawskiej i tatrz.: postacie górali, sceny z życia górali i dawnych zbójników, pejzaże, zabytki budownictwa, m.in.: Janosika imię nigdy nie zaginie (1914, z Orawskim Zamkiem w tle), Pochód zbójników (1915 i 1919), Baca (1917), Taniec zbójników (1919 i 1922), Powstańcy z Chochołowa (1922), W szałasie, Śpiący rycerze, Zbójnicy z kotliczkiem (na tle Orawskiego Zamku i panoramy Tatr), Junak (głowa górala, w tle Giewont), Janosik z kochanką, Profil górala (w głębi Orawski Zamek), Łucznik (1923).W akwarelach i akwafortach S.spotykamy podobną tematykę, np. akwarela Na Anioł Pański biją dzwony (głowa górala na tle drewnianego kościołka i panoramy Tatr), także w cyklu akwarel z Tatr, np. Morskie Oko, i w zaprojektowanym przez niego kilimie Zbójnicy, z pracowni "Kilim" w Zakopanem.

Część swych drzeworytów wydał S. w dwóch tekach: Teka zbójnicka (1920) i Teka podhalańska (1922). Jego drzeworytami są też ilustrowane różne wydawnictwa tatrz., np. Bajda o Niemrawcu Jana G.H. Pawlikowskiego (1928), Taniec zbójnicki Jana Kasprowicza (1929), Legenda Tatr Kazimierza Tetmajera (wyd. z 1949). Wiele dzieł S. reprodukowano w kilku seriach pocztówek czarno-białych i kolorowych, także w licznych czasopismach. Duża kolekcja rysunków S. z 1910-11 (gł. z Podhala) od 1970 znajduje się w Bibliotece Nar. w Warszawie.W 1928 na olimpijskim konkursie sztuki w Amsterdamie Skoczylas otrzymał w dziale rysowników i akwarelistów brązowy medal za cykl czterech akwarel, z których dwie (Łucznik) przedstawiają zbójnika tatrz. strzelającego z łuku.

Lit. - Maria Grońska: Władysław Skoczylas. Wr. 1966. - Wojciech Lipoński: Medal Władysława Skoczylasa. "Dysk Olimpijski" 2, 1969, nr 2. - Halina Urbanowicz: Gdy myślę: ojciec. "Polityka" 1978, nr 10 (notował Stefan Henel).

---