skocznie narciarskie

Są to urządzenia w terenie służące do wykonywania skoków na nartach. Pierwsza w Tatrach była skocznia na Kalatówkach, na której pierwsze zawody w skokach odbyły się w 1910. W 1913 Sekcja Narc. AZS z Krakowa zbudowała na Kalatówkach nową skocznię wg wskazówek Leopolda Worosza. Podczas zawodów 1 II 1914 najdłuższy skok na tej skoczni, 15 m, wykonał Jan Jarzyna, co było ówczesnym rekordem pol. (rekord świat. wynosił wtedy 51,5 m).

Drugą z kolei skocznię w Tatrach zbudowano w 1912 nieco powyżej Tatrz. Polanki i skakano na niej czasem ponad 25 m, ale zwykle nie przekraczano 20 m. Przed I wojną świat. rozpoczęto budowę nowej skoczni nad Tatrz. Polanką, przy Żółtej Ścianie Wielickiej, ale jej nie ukończono.

Na zawodach narc. 11 III 1917 skakano na Kalatówkach na skoczni zbudowanej przez Jana Gwalberta Henryka Pawlikowskiego i strzelca tyrolskiego na grzędzie między Suchym Żlebem a zboczem poniżej Przełęczy Białego. Była to konstrukcja nietrwała.

W latach międzywoj. była w Zakopanem najpierw mała skocznia na Antałówce, na której w 1920 skakano do 14 m. W 1920 Aleksander Schiele z ramienia SNPTT zaprojektował i wybudował skocznię w Dolinie Jaworzynce k. Zakopanego, nad Kuźnicami; była ona potem kilkakrotnie przebudowywana, a rekordowy skok (30,5 m) uzyskał na niej Aleksander Rozmus w 1923. Skocznia ta została zlikwidowana ok. 1930.

W 1921 wybudowano skocznię przy Nowym Szczyrbskim Jeziorze na pd.-zach. stoku wzgórza Kłot, ale miała ona dużo wad, więc już w 1923 zbudowano drugą, na wsch. zboczu tegoż wzgórza. W tym czasie powstały też dwie niewielkie skocznie przy Popradzkim Stawie i jedna w Tatrz. Łomnicy, na której można było skakać do 15 m. Największą w owym czasie skocznię po pd. stronie Tatr wybudowano w 1923 nad Tatrz. Polanką, wyżej od poprzedniej, koło Wielkiego Mostu w Wielickiej Dolinie; najdłuższe skoki na tej skoczni wynosiły nieco ponad 30 m. W 1915 Alfred Grosz ze swymi uczniami zbudował skocznię (tzw. Käichel-Schanze) przy Zielonym Stawie Kiezmarskim; skakano tam do 15 m.

W 1923-25 zbudowano wielką skocznię na pn. stokach Krokwi w Zakopanem wg projektu Karola Stryjeńskiego i Szweda Sellstroema. Pierwszy jej rekord ustanowił w 1925 Stanisław Sieczka skokiem 36 m. Skocznia ta była potem kilka razy przebudowywana, a przez cały czas swego istnienia jest ona największa w Polsce i największa w Tatrach.Po śmierci Stryjeńskiego w 1932 otrzymała ona nazwę Skocznia Narciarska im. Karola Stryjeńskiego; o tym zakop. Rada Narodowa w 1989 nie pamiętała lub nie wiedziała: tejże skoczni nadała imię Stanisława Marusarza i wmurowała tym razem odpowiednią tablicę pamiątkową na owym obecnie dwuimiennym obiekcie.

Rekord skoku na Krokwi był stopniowo poprawiany, np.: w 1926 Tadeusz Zaydel 40,5 m. w 1927 Józef Lankosz 49,5 m, w 1928 Bronisław Czech 61 m, w 1929 Sigmund Ruud 70 m, w 1934 Stanisław Marusarz 74 m, w 1935 R. Andersen 76 m, w 1938 Josef Bradl 80 m i Birger Ruud 81,5 m, w 1948 Stanisław Marusarz 88 m, w 1951 tenże 89 m, w 1954 Antoni Wieczorek 91 m, w 1956 Roman Sieczka 93,5 m.Po przebudowie w 1959 skocznia na Krokwi miała punkt krytyczny 90 m, a rekord wynosił kolejno: w 1961 Karl Schranz 98,5 m, w tymże roku Mikołaj Szamow 100 m, w marcu 1968 Józef Przybyła 108,5 m, a w marcu 1969 Manfred Wolf 111,5 m. Następnie (po przebudowie progu skoczni w lecie 1970) w marcu 1971 Hans Schmidt 112 m, w marcu 1986 Jan Kowal 122,5 m, w 1992 Zbigniew Klimowski 124 m.

Obok tej największej skoczni na Krokwi zbudowano kolejno trzy mniejsze i dla tych czterech skoczni utarły się nazwy Wielka (albo Duża) Krokiew, Średnia Krokiew, Mała Krokiew i Maleńka Krokiew.

Druga co do wielkości skocznia w Tatrach została zbudowana w 1927 nad Szczyrbskim Jeziorem; projektował ją Karel Jarolímek, ktory też był projektantem jej przebudowy na zawody FIS w 1935 (punkt krytyczny skoczni wynosił wtedy 72,5 m). W 1967-68 skocznię tę całkowicie przebudowano, a właściwie zbudowano na jej miejscu dwie nowe, położone tuż koło siebie: wielką i średnią; punkt krytyczny wielkiej skoczni wynosi teraz 85,5 m. Otwarcie obu skoczni nastąpiło na pocz. 1968 i wtedy rekordowy skok na wielkiej skoczni wykonał zawodnik radz. Włodzimierz Biełousow: 98,5 m. Dnia 21 II 1970 na zawodach FIS in. zawodnik radz., Garij Napalkow, ustanowił nowy rekord: 109,5 m.W 1967-71 zbudowano dwie nowe skocznie średniej wielkości w Tatrz. Łomnicy, a ponadto już wcześniej (po II wojnie świat.) zbudowano mniejsze skocznie po słow. stronie, np. w Zdziarze (przy Drodze Wolności), a po pol. stronie w Kondratowej Dolinie, w Kościeliskiej Dolinie, na Bukowinie Tatrz. itd.; niektóre z nich zostały potem zlikwidowane.

---