Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk

Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (PTPN) w Nowym Targu. W dniu 26 V 1974 powstał tymczasowy zarząd (m.in. prof. dr Jan Rudnik i dr Stanisław Kołodziejski), który doprowadził do urzędowej rejestracji PTPN (26 XI 1974). Pierwsze walne zgromadzenie odbyło się 16 III 1975 w Nowym Targu.

Celem PTPN jest praca nad rozwojem i popularyzacją badań nauk., wówczas na terenie pow. nowotarskiego, a więc Podhala, Orawy Pol. i Spisza Pol. łącznie z Tatrami; po zmianach podziału adm. formalnie rozszerzono w 1978 obszar działania PTPN na woj. nowosądeckie.

Siedziba PTPN jest w Nowym Targu, ale 30 XI 1977 przeniesiono sekretariat do Zakopanego, do Muzeum Tatrz., z którym Towarzystwo nawiązało bliższą współpracę.

Członkowie PTPN mieszkają na terenie byłego pow. nowotarskiego i poza nim. Są to zarówno naukowcy, jak i miłośnicy wiedzy popierający działalność PTPN.PTPN organizuje posiedzenia, odczyty, wykłady, sesje nauk. i pop.-nauk. poświęcone różnorodnej problematyce Podhala, Orawy, Spisza i Tatr, prowadzi działalność wydawniczą.

"Informator" PTPN ukazał się w 1979 , 1980-81, 1983, 1984 i 1986; oprócz sprawozdań z działalności zawiera referaty na różne tematy i historię PTPN (pióra Wacława Polakiewicza, w 1984).

"Studia i Rozprawy Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk" nr 1 (1978) zawierają jedynie referaty z XXXI Zjazdu Związku Podhalan (1976). Nr 2 "Studiów i Rozpraw PTPN" (1982) to pokaźny tom pt. Problemy rolniczo-leśne województwa nowosądeckiego (red. doc. Julian Ciuruś); zawiera prace, które w znacznej części dotyczą Podhala i Orawy, a także Tatr, np. Kazimierza Majerczyka Historia i dzień dzisiejszy lasów Wspólnoty Leśnej Ośmiu Wsi w Witowie k. Zakopanego. Jako nr 3 (ale bez tytułu serii "Studia i rozprawy PTPN") wydano w 1986 wsp. z Muzeum Tatrz., a pod redakcją Wandy Jostowej Zagadnienia z kultury Podhala, Spisza i Orawy. Zawarte tu są prace pamiętnikarskie, etnogr. i onomastyczne; sporo wiadomości z Tatr (m.in. nazwy geogr.) zawiera praca Jana Plucińskiego: Przezwiska i przydomki w Jurgowie na Spiszu .

Wydano też dwie monografie historyczne: Dzieje miasta Nowego Targu (1991) i Szaflary, wieś podhalańska (1993), obie pod redakcją doc. Mieczysława Adamczyka.

Prezesi PTPN: prof. dr Jan Rudnik (z Rabki) 1975-83, doc. Roman Talewski 1983-86, doc. Julian Ciuruś od 1986. Sekr.: Zofia Giełczyńska 1975-77, Eugeniusz Halicki od 1977. Wśród bardziej aktywnych członków PTPN byli też: Stanisław Kołodziejski, Wanda Jostowa, Tadeusz Szczepanek, Antoni Nowak, Józef Bigos, W.H. Paryski, Stanisław Kałamacki.

---