Piasecki Wenanty

Piasecki Wenanty (15 VII 1832 Magdalówka k. Tarnopola - 25 VIII 1909 Linz, Austria). Lekarz (studia przerywane, w UJ, uniw. w Pradze i UJ 1867, dr 1870), propagator przyrodolecznictwa, teoretyk i nauczyciel wychowania fiz., jeden z pionierów ruchu gimnastycznego w Polsce, działacz "Sokoła", w powstaniu 1863 komisarz Rządu Narodowego. Był jednym z pierwszych lekarzy osiadłych w Zakopanem (od 1880).

Zakopane i Tatry poznał już w 1863, w drodze z Krakowa do Pragi; był wtedy przy Morskim Oku i wszedł na Łomnicę. W 1879 od » dra Ludwika Ganczarskiego kupił duży kawał gruntu w Zakopanem przy obecnej ul. Jagiellońskiej, a w maju 1880 osiadł z rodziną w Zakopanem, dzierżawiąc i prowadząc w owym roku zakład wodoleczniczy w Kuźnicach (po drze Ganczarskim); był to ostatni rok działalności owego zakładu.

Na zakupionym w Zakopanem gruncie, który otrzymał nazwę Klemensówka, wybudował P. w 1880-82 i prowadził w 1881-98 zakład przyrodoleczniczy "Klemensówka", a po sprzedaniu go w 1898 ("Klemensówka" stała się pensjonatem) prowadził w 1898-1907 mniejszy zakład leczniczy w swej pobliskiej willi "Mazowsze", po czym wyjechał do Linzu.W Zakopanem P. rozwinął ponadto b. żywą i różnoraką działalność społ., m.in.: w 1880-85 był zakop. delegatem Tow. Tatrz., w 1894 jednym z założycieli i pierwszym prezesem (1894-96) zakop. "Sokoła" (potem członkiem hon.), w 1895-1902 członkiem rady gminnej, w 1905-06 redaktorem odp. i wydawcą "Przeglądu Zakop.", ponadto wsp. z Tytusem Chałubińskim i in. osobami ułożył statut uzdrowiskowy dla Zakopanego i był wiceprzewodniczącym Komisji Klimatycznej. W latach międzywoj. uczczono go w Zakopanem nazwą: ulica Piaseckiego.

Od 1867 P. ogłosił wiele prac i artykułów z zakresu medycyny i wychowania fiz., a od 1880 także na temat swojego zakop. zakładu przyrodoleczniczego (m.in. kilka prospektów) i różnych spraw związanych z Zakopanem.Jeżeli chodzi o Zakopane i Tatry, najbardziej podstawowe znaczenie ma jego praca Dzieje zakładu wodoleczniczego w Zakopanem ("Pam. TT" 8, 1883); zawiera nie tylko historię obu zakładów leczniczych (Kuźnice i "Klemensówka"), ale również i bardziej ogólne dane o Zakopanem i nawet o Tatrach.

Uwaga. Błędem jest przypisywanie W. Piaseckiemu autorstwa rozprawy Kilka słów o Zakopanem, zwłaszcza pod względem klimatycznym i leczniczym (Kr.1877), gdyż autorem jest Władysław Ściborowski, jak to zresztą zaznacza sam Piasecki w swej wyżej cytowanej pracy z 1883.

Lit. - "Rocz. Nauk." Wyższej Szkoły Wychowania Fiz. w Krakowie 6, 1967, druk 1968 (Kazimierz Toporowicz). - "PSB" 25, 1980 (Stanisław M. Brzozowski).

---