park narodowy

park narodowy. Obszar dostatecznie rozległy (w Polsce nie mniejszy niż 500 ha), stanowiący możliwie pierwotne lub mało przekształcone środowisko (ekosystemy), odznaczający się szczególnie wysokimi i niepowtarzalnymi wartościami przyr., zabytkowymi, bądź hist., estetycznymi, humanist. itp., objęty ochroną prawną, która zabrania wszelkiego użytkowania mogącego powodować zniszczenie wartości tegoż obszaru.

Termin "park narodowy" bywał dawniej różnie stosowany. Obecnie, wg definicji ustalonej na zjeździe Międzynar. Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w New Delhi w 1969: "park narodowy" to obszar podlegający bezpośrednio i wyłącznie centralnym władzom państw., nie mogący prowadzić działalności użytkowej ani dochodowej, nie będący terenem rekreacyjnym ani rozrywkowym; działalność p.n. jest związana tylko z jego ochroną.IUCN zwróciło się do rządów wszystkich państw należących do tej Unii (Polska też) z zaleceniem stosowania się do tej definicji.W Polsce podstawą do tworzenia parków nar. jest ustawa o ochronie przyrody z 7 IV 1949; » Tatrzański Park Narodowy jest jednym z 18 p.n. w Polsce.Pod względem obszaru swych p.n. (wg stanu z pocz. 1991: łącznie ok. 165 000 ha) Polska jest na dalekim miejscu w Europie, a na świecie jest wciąż w ostatniej grupie krajów, najbardziej zacofanych pod względem ścisłej ochrony najcenniejszych fragmentów ojczystej przyrody.

Lit. - Wanda Grębecka: Kształtowanie się naukowego programu pogranicznych parków narodowych w Karpatach. "Kwart. Hist. Nauki i Techn." 1985, nr 3-4. - Danuta Ptaszycka-Jackowska, Maria Baranowska-Janota: Definicje, cele i funkcje przyrodniczych obszarów chronionych w Polsce. "Chrońmy Przyr. Ojcz." 1987, nr 2.

---