ochrona gatunkowa roślin

ochrona gatunkowa roślin. Jest to ustawowa ochrona rzadkich lub zagrożonych wyginięciem gatunków roślin na obszarze całego kraju. W Polsce określa ją rozporządzenie Min. Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, wydane 30 IV 1983 na podstawie artykułu 15 ustawy o ochronie przyrody z 7 IV 1949 (zastępujące dawniejsze rozporządzenia z 1946 i 1957). Rozporządzenie to ma na celu ochronę przed zniszczeniem i zupełnym wyginięciem w Polsce roślin szczególnie często dewastowanych w różny sposób; a więc roślin wymienionych w spisie rozporządzenia nie wolno zrywać, wykopywać, sprzedawać ani kupować, zarówno świeżych jak i suszonych. Za przekroczenie tego rozporządzenia grożą surowe kary.

Nowością w aktualnym rozporządzeniu jest wzięcie pod ochronę niektórych gatunków grzybów i porostów. Jest to zarazem smutne świadectwo stopniowego wymierania roślin, którym jeszcze nie tak dawno nie groziło wyginięcie. Wśród roślin chronionych zagrożone są zwłaszcza rośliny wiosenne. Masowa sprzedaż zawilców (Anemone ), przylaszczek (Hepatica ), przebiśniegów (Galanthus ), konwalii (Convallaria ) na rynkach i ulicach miejskich nieuchronnie prowadzi do zagłady tych roślin.

Niektóre z roślin chronionych wymienionych w spisie (np. goryczka krótkołodygowa Gentiana clusii , kozłowiec Doronicum clusii , szarotka alpejska Leontopodium alpinum ) występują w Polsce (a także i na Słowacji) wyłącznie w Tatrach; wiadomo, że na terenie parków nar. i rezerwatów nie wolno zrywać żadnej, nawet najpospolitszej rośliny, tak więc wymienione tu (i niektóre inne) podlegają jakby "podwójnej" ochronie. Również i na Słowacji rozporządzenie Min. Oświaty i Kultury nr 211 1958 wzięło w ochronę szereg roślin; w spisie tych roślin są niewielkie różnice w porównaniu ze spisem polskim.Aby hodować w celach handlowych rośliny chronione (najczęściej szarotki w Zakopanem), trzeba koniecznie mieć zezwolenie na taką hodowlę od woj. konserwatora ochrony przyrody. Nasiona lub sadzonki można wtedy otrzymać w najbliższym ogrodzie botanicznym, a także w Tatrz. Stacji Nauk. IOP PAN w Zakopanem.

Warto wspomnieć, że obecnie niemal we wszystkich cywilizowanych krajach są prowadzone tzw. Czerwone Księgi, w których zamieszcza się spisy roślin zagrożonych wyginięciem oraz już wyniszczonych. Także wiele ogrodów bot. prowadzi specjalne hodowle zagrożonych wyginięciem roślin. Hodowlę tatrzańskich rzadkich i zagrożonych roślin prowadzi Tatrz. Stacja Naukowa Instytutu Ochrony Przyrody PAN na Antałówce w Zakopanem.

---