Nowotny Gustaw

Nowotny Gustaw (12 XI 1882 Mikołajowice k. Tarnowa - 27 X 1944 Dachau). Lekarz (dr na UJ 1907), chirurg, od 1912 do 1939 w Zakopanem, narciarz turysta i lekarz TOPR. Autor prac o chir. leczeniu gruźlicy.

W 1912-39 był dyrektorem szpitala w Zakopanem, równocześnie od 1912 do lat 1920. prowadząc własną prywatną lecznicę, przejętą po drze Janie Gawliku oraz pracując w sanatorium PCK, a od 1926 w zakładzie UJ na Bystrem w Zakopanem.

W 1914-18 służył w wojsku austr. jako lekarz szpitala wojsk. w Zakopanem (w sanatorium Chramca), a w 1918-20 w wojsku pol. jako lekarz szpitala PCK tamże. Przy rozpadzie monarchii austr.-węg., N. jako kapitan wsp. z por. Bolesławiczem na czele oficerów i żołnierzy narodowości pol. zlikwidował austr. władzę wojsk. w Zakopanem (30 X 1918) i oddał się wraz z pol. wojskowymi pod rozkazy Stefana Żeromskiego, wówczas przewodniczącego nowo powstałej Rady Narodowej w Zakopanem, tzw. » Rzeczpospolitej Zakopiańskiej.

N. uprawiał w Tatrach turystykę narc. i był lekarzem TOPR po drze Wacławie Kraszewskim (do 1928), ale w wyprawach ratunkowych nie uczestniczył. W 1922 został pierwszym prezesem Klubu Sport. "Krokus", a w latach 1930. był radnym miejskim. W okresie międzywoj. był szeroko znany w Zakopanem i jego postać była prototypem lekarza w powieści Zazdrość i medycyna Michała Choromańskiego.W kampanii wrześniowej 1939 służył w wojsku jako lekarz, pod koniec jako komendant szpitala wojsk. w Kołomyi.Potem przez Rumunię dostał się do Francji, gdzie pracował w pol. szpitalach, m.in. w szpitalach PCK w Marsylii i Aix les Bains, równocześnie działając w pol. ruchu oporu.

Aresztowany przez gestapo w 1943, był więziony w niem. obozach koncentr. w Nadrenii i Dachau, gdzie zmarł. Jego symboliczną mogiłą jest grób jego syna (» Nowotny Gustaw jun.) na nowym cment. w Zakopanem.

Lit. - Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Wa.1983. - Wit M. Rzepecki: Dwaj lekarze z przeszłości. "Podtatrze", wiosna-lato 1983. - Roman Talewski: Portrety zakopiańskich lekarzy. Za. 1985. - "NCZ" 1988.

---