Lettner Gustaw (1819 Wiedeń - 8 I 1890 Lwów).
Leśnik, radca leśny. Spolszczony Austriak.
Do 1848 służył w wojsku austr. (kpt.), częściowo we
Lwowie, gdzie przebywał dużo w środowisku polskim. W 1848 wystąpił z wojska,
zamieszkał w Wiedniu i ożenił się z Polką.W 1853 wrócił do Galicji, gdzie został
dyr. lasów w dobrach hr. Włodzimierza Dzieduszyckiego. W 1857 we Lwowie zdał
egzamin na "samoistnego gospodarza lasowego" i dalej pracował w leśnictwie na
różnych stanowiskach. W 1872-90 był krajowym inspektorem lasów w Galicji i
usilnie starał się o poprawę gospodarki leśnej w całej Galicji, m.in. w Tatrach Polskich
. Osiadłszy w Galicji
nauczył się języka pol., a dzieciom swym dał pol. wychowanie.
L. miewał częste odczyty i dużo publikował (po pol., gł.
we lwow.-krak. "Sylwanie" i gazetach lwow.) na temat gospodarki leśnej w
Galicji. Miał duży sentyment do Tatr i od
1879 alarmował o rabunkowej gospodarce leśnej w tych górach, zwł. w dobrach zakop
. i czarnodunajeckich, m.in. w swych publikacjach:
Gospodarka w lasach tatrzańskich (1879, odb.), Projekt uratowania
lasów Tatrzańskich, a szczególnie Zakopiańskich od grożącego im zniszczenia
("Pam. TT" 10, 1885, także "Sylwan" 3, 1885), O gospodarce leśnej w
tatrzańskich lasach dóbr Czarnego Dunajca ("Sylwan" 7, 1889, nr 8 i "Gaz.
Lwow." 1889, także odb.). Podkreślał zgubny wpływ pasterstwa na las tatrz. i w
ogóle przyrodę Tatr.Warto zaznaczyć, że wprawdzie pierwszy projekt utworzenia z
Tatr Pol. parku nar. ogłosił w 1888 »ks. Bogusław Królikowski , ale L. już w 1885 (w
pracy wyżej cytowanej) proponował ratować najbardziej zagrożoną część Tatr Pol.,
tj. dobra zakop., przez ich kupno "bądź to na własność kraju, bądź też Towarzystwa Tatrzańskiego
".
Na wystawach w Wiedniu (1873) i Lwowie (1878) L. prezentował swą szczegółową
kolorową mapę przemysłu leśnego w Galicji, za co odznaczono go medalem. Ok. 1880
(?), bez roku wydania, zakład litograficzny Kornela Pillera we Lwowie wydał
wielką kolorową litografię zatytułowaną Widok Tatr z pagórka obok dworu w
Poroninie, "zdjęty z
natury przez G. Lettnera", rytował Józef Swoboda. Jest to panorama tych gór od
Tatr Biel . aż po Osobitą
, o wymiarach 36 x 131 cm (na
arkuszu 47 x 138,5 cm).
L. był członkiem wielu pol. organizacji: galic. Tow. Leśnego, Tow. Sztuk
Pięknych, Tow. Lit.-Artyst., Tow. Tatrz. i in. W pol. encyklopediach i
słownikach biogr. nie figuruje, ale trzeba go zaliczyć do pionierów ochrony
przyrody na ziemiach pol., również i w Tatrach.
