Koniński Karol Ludwik (1 XI 1891 Lwów - 23 III 1943
Rudawa k. Krakowa).
Publicysta, krytyk lit., prozaik. Studia na UJ 1911-15 (historia, filozofia,
ekonomia), dr 1931 na Uniw. Lwow. (rozprawa O kulturze ludowej ). Ze względu na chorobę (gruźlica kręgosłupa) w 1929-39 mieszkał
stale w Zakopanem , gdzie współpracował
przy organizacji letnich kursów naukowych. Nawet w gorszych okresach swej
choroby (leżąc na wznak w gipsie) pracował z pomocą żony do ostatnich tygodni
życia.
W swej twórczości K. zajmował się problemami społ.,
polit., nar. i kultury ludowej. Z terenu Tatr
i Podtatrza
poruszał różne tematy. Podh. kultury ludowej
(na szerszym tle) dotyczy np. jego Kwestja "kultury ludowej" ("Prz.
Powsz." 1931, nr 571-572 i nast.) oraz obszerny wstęp pt. Zagadnienia
pisarstwa ludowego w opublikowanej przez niego antologii pol. literatury
lud.: Pisarze ludowi (Lw. 1938, I-II).O gwarze podh. w literaturze pisał
nieraz: O uprawnieniu gwary ("Myśl Nar." 1937, nr 45), Czy pielęgnować
gwarę? (tamże 1937, nr 46), W sprawie gwary ("Prosto z Mostu" 1937,
nr 20), O styl i kanon ("Myśl Nar." 1938, nr 2).
Spraw nie tylko zakopiańskich dotyczy jego Polemika o styl podhalański
("Gaz. Lit." 3, 1931-32, nr 4), Ratować dzieło Żeromskiego ("Prosto z Mostu"
1935, nr 51, o zakop. Bibliotece Publ.) i in. Zajął się też ochroną przyrody
: Polemika o Tatry ("Gaz. Lit." 1934, nr 6). Regionu Tatr i
Podtatrza dotyczą również jego recenzje, m.in. Nowa książka o Stanisławie
Witkiewiczu ("Prz. Warsz." 1925, nr 46), Spowiedź gazdy Borowego
("Tęcza" 1933, nr 9), Poezja młodego Podhala ("Myśl Nar." 1938, nr
4), a także jego wstęp pt. Mit poetycki Macieja Szukiewicza
do zbioru wierszy tego poety Rymy i rytmy (Kr. 1936).
K. zajmował się też sprawami przynależności nar. na terenach pogranicznych,
zwł. na Śląsku Cieszyńskim, ale także na Podtatrzu, np. w artykule Nazwisko
do zapamiętania ("Myśl
Niepodległa" 1928, nr 14, o sprawach Spisza
i Orawy
).
Po II wojnie świat. wydano jego Pisma wybrane (Wa. 1955), w których
nie znalazło się nic z jego wymienionych wyżej utworów, ale są Poeci medyccy
(przedruk z "Myśli Nar." 1935, nry 31-33), m.in. o Janie Gwalbercie Henryku i Michale Pawlikowskich
.
