Goetel Ferdynand (15 V 1890 Sucha Beskidzka - 24 XI
1960 Londyn), brat » Walerego Goetla .
Literat (prozaik, dramaturg, poeta), publicysta, w młodości taternik , potem podróżnik (Egipt 1926,
Islandia 1927, Indie 1931-32). Prezes pol. PEN-Clubu (1926-33) i Zw. Zawodowego
Literatów Pol. (1932 i 1939), czł. PAL (od 1935).
Po ukończeniu gimnazjum w Krakowie (1908) studiował
architekturę w Wiedniu (1908-12), od 1912 mieszkał w Warszawie, skąd po wybuchu
wojny był deportowany jako obywatel austr. do Taszkentu. W 1920-21 przez Persję
i Indie wrócił do Polski. W 1922-26 był redaktorem » "Przeglądu Sportowego
", a w 1925-26
miesięcznika "Naokoło Świata". W 1923-25 członek ZG PTT. W 1945 wyjechał do
Włoch, w 1946 osiadł w Anglii.
Jako taternik czynny w 1907-14, czł. Klubu Kilimandżaro od 1907 i STTT od 1908.
Wspinał się w Tatrach z bratem Walerym, z
Mieczysławem Świerzem , Władysławem Kulczyńskim jun . i in.
Uczestniczył w I wejściach na Zasłonistą Turnię
(w 1908), Wielką Kapałkową Turnię
(1909, ze Śnieżnej Doliny ), na
niektóre turnie Grani Hrubego (1908) oraz w dość licznych przejściach nowych
dróg, np. zach. ścianą Czarnego Szczytu
(1908) i wsch. ścianą Rysów
(1909).
Na jesieni 1909 uległ wypadkowi przy próbie I wejścia
pn. ścianą Wielkiej Buczynowej Turni
, co opisał pt. W Buczynowej Turni ("Tat." 1911, nr 1).
Był to jego debiut lit. i opowiadanie to przedrukowywano w czytankach szkolnych
(1928 i 1933). Swą wycieczkę na Grań Hrubego opisał w formie humoreski:
Wycieczka, jak się o niej nie pisze ("Tat." 1912 i
przedruk: "Wierchy "
1930).
Ponadto ogłosił w "Tat.": O ideologii taternictwa (1913), Helena
Dłuska (1922), Katastrofa na ścianie Kościelca (1933, wspomnienie o
M. Świerzu), a także (jako współautor) kilka opisów nowych dróg tatern.
(1908-10). Jest autorem wierszy tatrz.: Smrek wśród głazów ("Zakopane"
1914, nr 12), Z taternickich poezyj ("Tat." 1915-21).
W czasie studiów w Wiedniu należał do pol. klubu narc. »
CAP i dokonał narc.
wejść zim. na parę szczytów w Taurach Radstadtskich, co opisał we wspomnieniu
Na chyżych nartach ("Ilustr. Kur. Codz." 30 I 1931).
W jego obfitej twórczości publicyst. już od 1913 pojawia się tematyka tatrz.
(także tatern.), zakop. i podh., np. Epilog dramatu w Tatrach ("Świat"
1913, nr 32), W naszej stolicy letniej ("Tyg. Ilustr." 1924), Film o
Janosiku ("Kino" 1930), Wspomnienie o Karolu Stryjeńskim ("Wiad.
Lit." 1933), Zdobycie gór ("Kur. Poranny" 1934).
Nieraz zabierał głos w obronie przyrody tatrz ., np. Droga na Świnnicę i
ochrona Tatr ("Ziemia" 1914), O ochronie przyrody ("Droga" 1929),
Ochraniarze i geszefciarze ("Gaz. Pol." 1934, nr 30), Tyrolizacja
Tatr (tamże 1934, nr 137).
O próbie zorganizowania w 1924 pierwszej pol. wyprawy w Himalaje opublikował
humoreskę Wyprawa na Bimbabuja (w zbiorze Humoreski, Wa. 1927). O
podróżach własnych napisał książki: Przez płonący Wschód (Wa. 1924),
Egipt (Lw. 1927), Wyspa na chmurnej północy (Wa. 1928), Podróż
do Indii (Wa. 1933). Jest również autorem scenariusza filmu Dzień
wielkiej przygody, zrealizowanego w 1935.
Po II wojnie świat. do swych wspomnień z Tatr i Zakopanego wrócił w książce
Tatry (Londyn 1953) oraz w wydanym pośmiertnie pamiętniku Patrząc
wstecz (Londyn 1966). Opublikował też pamiętnik Czas wojny (Londyn
1955).
