Šafárik Pavel Jozef lub Šafařík Pavel Josef, w
pol. literaturze także Szafarzyk Paweł Józef (13 V 1795 Kobeliarovo k. Rożniawy
- 26 V 1861 Praga). Filolog (slawista), historyk i poeta, od 1848 prof. uniw. w
Pradze, autor epokowego dzieła Slowanské starožitnosti (Pr. 1837),
przełożonego na kilka języków (po pol. Starożytności słowiańskie, I-II, Poz. 1842-44).
W 1810-15 przebywał na Spiszu w Kiezmarku; w tomiku wierszy Tatranská Muza
s ljrau Slowanskau (Lewoča 1814) ożywił tradycję o Janosiku.Większość jego
prac dotyczy historii, etnografii i dziejów literatury Słowian, np.
Geschichte der slawischen Sprache und Literatur nach allen Mundarten
(Ofen 1826, a po słow. dopiero w 1963 pt. Dejiny slovanského jazyka a
literatúry všetkých nárečí ) i Slowanský národopis (Pr. 1842 i dalsze
wydania, także tłumaczenia, m.in. polskie: Słowiański narodopis, Wr.
1843); w pracach tych porusza szeroko również i sprawy pol., a liczne fragmenty
dotyczą Tatr i Podtatrza.Zajmował się słow. pieśniami lud. i jest współautorem
ich zbioru pt. Pjsně swětské lidu slowenského w Uhřjch (I-II, Pesst 1823
i 1827), gdzie są też pieśni z Podtatrza (np. o limbie), ale już wcześniej
opublikował słow. pieśń lud. O Janošikove smrti ("Prvotiny Pěkných Umění"
1817; tamże pisał o zbieraniu pieśni lud., m.in. na Podtatrzu).Podobnie jak Jan
Kollár przyczynił się wybitnie swymi pracami do rozwoju tzw. wzajemności
słowiańskiej, tj. poczucia ścisłego związku narodów słowiańskich w dziedzinie
kultury, a także do rozbudzenia świadomości narodowej Słowaków i rozwoju
literatury w języku słow., choć sam (mimo pochodzenia słow. i mimo podkreślania
odrębności etnogr. i językowej Słowaków) pisał po czesku, gdyż uważał Słowaków
jedynie za odłam narodu czeskiego.Występował w obronie Polski przeciw caratowi,
korespondował z pol. uczonymi, także z » ks. Michałem Głowackim.
Lit. - "ESS" 2, 1984.
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
