Stecki Konstanty sen.

Stecki Konstanty sen.(29 VII 1885 Hrubieszów, woj. lubelskie - 4 X 1978 Poznań). Botanik (na UJ studia roln. 1907 i bot. 1909, dr 1920), nauczyciel w szkołach zakop. (1912-23), działacz ochrony przyrody, prof. Uniw. Pozn. (1925-39 i 1945-51) i WSR w Poznaniu (1951-60).

W 1910 leczył się na grużlicę w Sanatorium Dłuskich w Kościelisku, w 1911 osiadł w Zakopanem, gdzie był nauczycielem przyrody w szkole Ksawerego Praussa w 1912-14 i w gimnazjum państw. w 1915-16 i 1922-23. Był też kustoszem działu przyr. w Muzeum Tatrz. (1922-23) i urządził alpinarium przy Dworcu Tatrz. W 1923 przeniósł się do Poznania.

W okresie stałego pobytu w Zakopanem uprawiał turystykę i narciarstwo, trochę również taternictwo, uczestniczył w badaniach jaskiń. tatrz., prowadzonych przez braci Zwolińskich, był jednym z aktywniejszych działaczy Tow. Tatrz. w jego Sekcji Przyr. (1910-14), Ludozn. (1912-14) i Ochrony Tatr (1912-14). Był jednym z założycieli i pierwszym sekr. Oddziału Zakop. PTT, a później był działaczem Oddziału Pozn. PTT. W 1921 prowadził w Zakopanem stację meteorologiczną. Zgromadził sporą kolekcję podh. obrazów na szkle i in. okazów etnogr., i podarował ją Muzeum Tatrzańskiemu. Opublikował pracę Ludowe obrazy na szkle z okolic podtatrzańskich ("Rocz. Podh." 1914-21).

S. był jednak przede wszystkim botanikiem i pierwszą jego pracą z tej dziedziny jest Zielnik roślin tatrzańskich (Za. 1912, stron 7 i 50 arkuszy zielnikowych z suszonymi roślinami i objaśnieniami); wydał też pod tym samym tytułem dodatkowe objaśnienia ("Kosmos" 37, 1912). Krokusem zajął się w pracach: Uwagi o występowaniu szafranu tatrzańskiego (Crocus scepusiensis Rehm. et Woł.) ("Kosmos" 43-44, 1918-19) oraz Zmienność kwiatów szafranu tatrzańskiego ("Rozpr. Wydz. Mat.-przyr. PAU" 21 B, 1921, praca dokt.).

Wśród jego nast. prac bot. związanych z Tatrami są m.in.: Linnaea borealis L. w Polsce oraz nowe stanowiska kilkunastu roślin tatrzańskich ("Kosmos" 47, 1922), Die Pflanzenassoziationen des Miętusia-Tales und des Hauptmassivs der Czerwone Wierchy ("Bull. Int. Acad. Pol. Sc. Cl. Math." 1926, wsp. z Bogumiłem Pawłowskim), Formy wzrostu świerka (Picea excelsa Link.) i jodły (Abies alba Mill.) w Tatrach ("Rocz. Pol. Tow. Dendrol." 2, 1928), Studja morfologiczne nad formą lawinową świerka w Tatrach ("Acta Soc. Bot. Pol." 7, 1930, wsp. z M. Kreutzingerem), Plan zadrzewienia i drzewa Zakopanego ("Rocz. Sekcji Dendrol. PTB" 8, 1952), Osobliwe i rzadkie drzewa regli zakopiańskich (tamże 8, 1952).Ponadto jest autorem 4 zeszytów Roślinność Tatr w wyd. zbior. Krajobrazy roślinne Polski (Wa. 1923 i 1929, zesz. 10, 12, 15 i 16; była to jego praca habilitacyjna).

Opublikował też liczne notatki, artykuły i prace pop.-nauk. z zakresu botaniki, zoologii, klimatologii, ochrony przyrody, krajoznawstwa itp., np.: Ostatnie cisy w Tatrach ("Ochr. Przyr." 1, 1920), O świstaku w Tatrach (tamże 3, 1922), Skarby w Tatrach. I. Znaki poszukiwaczy skarbów ("Wierchy" 1, 1923), Życie roślinne w Tatrach (tamże 1, 1923), Kartka z historji idei ochrony Tatr ("Ochr. Przyr." 4, 1924), O storczykach ("Chrońmy Przyr. Ojcz." 6, 1950, nr 5), Limba (tamże 10, 1954, nr 2), Branchinecta paludosa, osobliwość dwu jezior tatrzańskich ("Wierchy" 32, 1963), i wreszcie książka stanowiąca pop.-nauk. pogląd na przyrodę tatrz.: Tatry (Wa. 1968, w serii "Przyroda polska", wyd. 2: Wa. 1979).Pisał też o naukowcach związanych z Tatrami, np. Wspomnienia o Mieczysławie Limanowskim z lat 1909-1914 ("Studia Societatis Scientiarum Torunensis" 1950, suppl. 2). Zakończył swe tatrz. pisarstwo interesującą książeczką: Wspomnienia zakopiańskie (1910-1923) (Kr. 1976). Ponad pół wieku wcześniej wydał też tomik swych wierszy: Triolety tatrzańskie (Za. 1923).

Lit. - "Wiad. Bot." 16, 1972, nr 1 (Stanisław Kościelny). - "Wierchy" 47, 1978 (Józef Nyka). - "Wielkopolski Słownik Biogr." 1981 (Andrzej Dzięczkowski). - "Rocz. Podh." 3, 1985 (Irena Wrońska).

---