Stach Jan (8 III 1877 Rzeszów - 28 VII 1975 Kraków). Zoolog (UJ 1900), w
1900-25 nauczyciel gimnazjalny w Krakowie, tamże dyrektor Muzeum Przyr. PAU
(potem PAN) w 1925-39 i 1945-60; prof. od 1951, czł. PAU 1923 i PAN
1958.Zajmował się głównie owadami bezskrzydłymi (Apterygota ), zwł. w
1909-72 i był autorytetem światowym w tej dziedzinie; w Tatrach badał te owady w
1909, 1918-24 i 1931-37. Prowadził też studia nad ewolucją ssaków i z zakresu
paleozoologii. W 1929 na » Konferencjach Tatrzańskich w Krakowie mówił o stanie
badań zool. w Tatrach i na Podtatrzu ("Wiad. Geogr." 7, 1929, nr 9-10).
Wśród jego licznych prac o owadach bezskrzydłych, publikowanych od 1919,
wiele dotyczy też, choć częściowo, owadów z Tatr, Podtatrza i Pienin, m.in. z
jaskiń tatrz., np. The species of genus Arrhopalites Börn. occurring in
European caves (Kr. 1945), Ten new species of Collembola from the Alps
and alpine foreland (Kr. 1946), i oczywiście w takich dziełach o szerokim
zasięgu jak The Apterygotan fauna of Poland in relation to the world fauna of
this group of insects (9 t., Kr. 1947-63) oraz Owady bezskrzydłe,
Apterygota ("Katalog Fauny Polski", cz. 15, Wa. 1964).
Główną pracą S. o owadach bezskrzydłych Tatr i w tym zakresie podstawową do
dziś jest The Apterygotan fauna of the Polish Tatra National Park ("Acta
Zool. Crac." 4, 1959, nr 1).
S. był odkrywcą ponad 270 nowych gatunków i rodzajów owadów bezskrzydłych z
całego świata, także z Tatr; o nowym rodzaju i gatunkach z Andów (ze zbiorów II
Pol. Wyprawy Andyjskiej) pisał np. w pracy A new genus Andiella n.g.from the
Andes...("Annales Zool." 16, 1955, nr 5).Inni badacze upamiętnili Stacha w
nazwach odkrytych przez siebie nowych rodzajach i gatunkach, np. Stachiella
Keller, Ianstachia Bagnal, Stachomys Kowalski.
Lit. - "Nauka Pol." 7, 1959 (Kazimierz Kowalski). - Whos Who in the
World. Chicago 1974-75. - "BUP", cz. II, 1985. - "SBP" 1987 (Kazimierz
Kowalski).
KSIĘGARNIA GÓRSKA
ul. Zaruskiego 5
34-500 ZAKOPANE
tel. (018) 20 124 81
