Sekcja Taternicka AZS w Krakowie

Sekcja Taternicka AZS w Krakowie (STAZS Kraków). Jedna z trzech macierzystych organizacji, z których połączenia w 1935 powstał Klub Wysokogórski.

W 1922, mimo istnienia Sekcji Turystycznej PTT, przeżywającej wówczas okres osłabionej działalności, w gronie najmłodszego pokolenia tatern. (Jan Dürr, Marek Korowicz, Jan Alfred Szczepański) powstała myśl założenia studenckiej organizacji tatern. w Krakowie. We wrześniu 1923 po dyskusji w nieco większym gronie studentów UJ, projekt takiej organizacji przygotowali Dürr i Korowicz i przedłożyli prezesowi Akad. Związku Sport., prof. Waleremu Goetlowi.

Zarząd główny AZS w pierwszej poł. października 1923 oficjalnie powołał do życia Sekcję Taternicką AZS. Następnie powstał komitet organizacyjny STAZS (przewodniczący Marian Sokołowski, sekr. Korowicz), a 4 II 1924 pierwsze ogólne zebranie członków wybrało pierwszy zarząd STAZS: prezes Marian Sokołowski (jeden z najbardziej wówczas aktywnych taterników), sekr. Marek Korowicz, bibliotekarz Adam Sokołowski, Jan Dürr (przodownik wycieczek zbior.), Jan Alfred Szczepański (skarbnik), ale jeszcze w tym samym miesiącu ten ostatni zrezygnował i miejsce jego zajął Kazimierz Mischke.

W szeregach STAZS gromadziła się głównie młodzież studiująca, ale również i starsi taternicy. Członkowie jej byli w większości z Krakowa, ale również spoza niego. Liczba członków od 9 zwyczajnych i 11 adeptów szybko wzrosła, jeżeli chodzi o członków zwycz.: 53 w 1929, 60 w 1931.STAZS miała wyraźnie sport. nastawienie i wymagała od swych członków ściśle określonych kwalifikacji taternickich. Od początku położono duży nacisk na wychowanie i szkolenie tatern., uznając, że wskazany jest racjonalny i fachowy rozwój taternictwa. Prowadzono żywą działalność odczytową, wycieczki ćwiczebne (w skałki podkrakowskie i Tatry), kursy, bibliotekę, wypożyczalnię sprzętu, kasę pożyczkową na wyprawy górskie. Niezamożnej młodzieży studiującej STAZS ułatwiała lub umożliwiała odbywanie wypraw górskich, z których wiele weszło do historii taternictwa.

W STAZS propagowano silnie taternictwo zim., a w lecie urządzanie długich przejść graniowych i zdobywanie największych ścian tatrz. STAZS wychowała młode pokolenie tatern. i to w sposób wszechstronny, toteż w krótkim czasie członkowie STAZS wybili się na czołowe miejsca w taternictwie i alpinizmie pol.; również stali się znani w piśmiennictwie górskim. STAZS przygotowała wspólnymi siłami swych członków pierwszy pol. podręcznik taternictwa zim., ale ówczesne stosunki wydawnicze uniemożliwiły jego wydrukowanie.

Od 1929 STAZS nawiązała z STPTT współpracę, która wnet przekształciła się w ściśłe współdziałanie i już w 1932 STAZS uchwaliła akces do projektowanego Klubu Wysokogórskiego PTT, mającego zjednoczyć wszystkie pol. organizacje taternickie.

Od tego czasu STAZS zakończyła już właściwie swą rolę; jej członkowie przeszli do czynnej pracy w STPTT, a następnie od 1935 w nowo powstałym KWPTT. Zebranie likwidacyjne STAZS odbyło się 3 II 1936, a bezpośrednim kontynuatorem STAZS stało się Koło Krakowskie KWPTT, ukonstytuowane 17 II 1936. Kolejni prezesi STAZS: Marian Sokołowski 1924-28, Jan K. Dorawski 1928-32, Adam Sokołowski 1932-36. Oprócz wszystkich wyżej wymienionych, w skład zarządu STAZS w 1924-36 wchodzili: Władysław M. Anczyc, Stefan Daszyński, Maria Dawidowska, Adam Gadomski, Jan Kiełpiński, Zbigniew Korosadowicz, Jerzy Krókowski, Władysław Krygowski, Bohdan Małachowski, Włodzimierz Marcinkowski, W.H. Paryski, Zofia Roszkówna, Krystyna Sinkówna, Karol Wallisch, Stanisław K. Zaremba.

Lit. - Jan A. Szczepański: Taternictwo 1910-1932. "Tat." 18, 1934, nr 5-6. - "Tat." 20, 1935-36, nr 5 (Władysław Krygowski i anonimowo Jan A. Szczepański).

---