Scherfel Aurel Wilhelm

Scherfel Aurel Wilhelm, w węg. publikacjach Aurél Vilmos S. (23 IV 1835 Wielka k. Popradu - 23 IV 1895 tamże). Spiskoniem. aptekarz, chemik i botanik (uniw. w Wiedniu 1855, dyplom aptekarza w wieku 20 lat), działacz społeczny.

W 1855-91 prowadził w Wielkiej aptekę odziedziczoną po ojcu, a w ostatnich latach życia również aptekę w Smokowcu. W 1868-70 był burmistrzem Wielkiej i tamże przez wiele lat inspektorem szkolnym. Przy swoim domu w Wielkiej założył ogród bot. (alpinarium), zwiedzany przez turystów i botaników.Był dobrym znawcą roślinności Tatr i Spisza, na wycieczki bot. w Tatry chodził m.in. z K. Kalchbrennerem. Już w 1864 zabierał głos w polemice z K. Kalchbrennerem i Schelleyem Contraverse über das Vorkommen und den Standort einiger Pflanzen in der Tátra ("Zipser Anzeiger" 1864, nry 28-49).Następnie ogłosił szereg prac bot.: Kleine Beiträge zur Kenntniss der subalpinen und alpinen Flora der Zipser Tátra ("Jahrb. UKV" 6, 1879 i 7, 1880, też po węg.), Növény-gyógyismei jegyzetek Szepesmegyéből ("Gyógyszerészi Hetilap" 21, 1882, o roślinach leczniczych na Spiszu), Vier neue Bürger der Tátra-Flora (w sprawozdaniu "A Tátra-Múzeum Felkán" 1884), Szepesvármegye növényzeti viszonyai (w dziele zbior. "Szepesi Emlékkönyv a Magyar Orvosok és Természetvizsgálók", Szepes-Váralja 1888, o roślinności Spisza), Szepesvármegyében eddig észlelt vadon termő vagy nagyban mivelt edényes növények rendszeres jegyzéke (Felka 1888, wykaz dziko rosnących i uprawianych roślin naczyniowych na Spiszu).Pisał też o Samuelu Genersichu i jego zielniku: Der älteste botanische Schriftsteller Zipsens und sein Herbar ("Annalen Naturhist. Hofmuseums Wien" 10, 1895) oraz Über Dr. Samuel Genersich und sein Herbar ("Verh. Zool.-Bot. Ges. Wien" 45, 1895).Pośmiertnie ukazała się jego praca Aufzählung der in Ungarn wildwachsenden und cultivirten Medicinal-Pflanzen ("C.-R. Mém. Congr. Int. Hygiene Démographie", Budapest 5, 1896).

Wykonał liczne analizy chemiczne źródeł mineralnych w Tatrach i na Spiszu, a rezultaty opublikował w licznych pracach w 1865-85; dotyczyło to źródeł w miejscowościach: Stary, Nowy i Dolny Smokowiec, Lubica, Wyżnie Drużbaki, Ganowce, Śmierdzionka i in.W 1882 był jednym z założycieli Muzeum Tatrzańskiego w Wielkiej i jego dyrektorem w 1882-95. Wzbogacił to muzeum cennymi zbiorami bot. (» zielniki tatrzańskie) i in. W 1882-94 pisał często o sprawach tego muzeum w czasopismach spiskich i in. publikacjach.

Był jednym z założycieli i działaczy Węg. Tow. Karp. (MKE), pisał o jego sprawach i ogłosił przyczynek do dziejów turystyki tatrz.: Ein Tátra-Tourist vor mehr als einem halben Saeculum ("Zipser Bote" 30, 1892, nr 20, ornitolog Gustav Hartlaub).Eduard Ballo namalował portret S., znajdujący się w Muzeum Podtatrzańskim w Popradzie.

Lit. - "Jahrb. UKV" 22, 1895. - "Turisták Lapja" 7, 1895, nr 5-6 (Béla Strauch). - Samuel Weber: Ehrenhalle... Igló 1901. - "ES" 5, 1981.

---