ryby

ryby (Pisces ). Wody tatrz. dla wielu ryb nie stanowią dobrego siedliska, żyć tu mogą tylko gatunki zimnolubne, wymagające wód b. czystych i o dużej zawartości tlenu.

Toteż wody te są raczej mało rybne, dość ubogie tak jakościowo jak i ilościowo. Do tego zubożenia przyczyniło się także rabunkowe niszczenie ryb w okresie międzywoj., za czasów okupacji niem. i zaraz po II wojnie świat., kiedy w rzekach i potokach wybijano masowo pstrągi prądem elektr. i granatami. Ponadto, po wojnie przy wzmagającym się ruchu tur. wzrosło zatrucie wód ściekami ze schronisk. Toteż dziś wiele potoków tatrz. i podtatrz. to tzw. martwa woda.

Jeszcze przed II wojną świat. trafiała się w rzekach Tatr i w Morskim Oku troć (Salmo trutta ) wpływająca tam na tarło. Obecnie praktycznie niemal wyginęła, do czego m.in. przyczyniły się wadliwie wykonane przepławki przy zaporach wodnych na szlakach rybnych, gdzie ponadto rabunkowo wyłapywano ryby płynące na tarło; także jedną z przyczyn stało się zatrucie wód na owych szlakach (zwł. Wisły).W latach 1920. zapędzał się czasem do Dunajca nawet jesiotr (Acipenser sturio ), widziano go w 1924 koło Dębna, a w tymże roku pod Niedzicą złowiono okaz długości ok. 3 m.

Zaraz po II wojnie świat. widziano wielkie ryby długości ponad metr w dużych i głębokich tzw. baniorach Potoku Roztoka w pobliżu Wodogrzmotów (m.in. własne obserwacje). Po paru tygodniach tych ryb już tam nie było, podobno wyłapali je okoliczni juhasi.Rybami rodzimymi, żyjącymi od dawna w wodach tatrz. były: » pstrąg potokowy (Salmo trutta fario), strzebla potokowa (Phoxinus phoxinus ), głowacz pręgopłetwy (Cottus poecilopus ) i g. białopłetwy (C. gobio ), zwane także babką, dosyć rzadki lipień (Thymallus vexilifer ) i przypływająca na tarło troć wędrowna (Salmo trutta ) , mylnie nazywana łososiem.Jeziora tatrz. w zasadzie nie posiadały ryb, naturalne stanowiska pstrągów były jedynie w Morskim Oku i Popradzkim Stawie; pstrągi mogły tam dopływać z Białki Rybim Potokiem do Morskiego Oka, a z Popradu potokiem Krupą do Popradzkiego Stawu, ale oba te potoki są obecnie zatruwane ściekami.Od dawna jednak zarybiano (lub dorybiano) sztucznie niektóre jeziora tatrz., przy czym przy ówczesnym braku znajomości praw ekologicznych wprowadzano obce gatunki, jak np. pstrąg źródlany, tęczowy, troć jeziorna, sieja, także pstrągi potokowe, ale obcego pochodzenia. Tak zarybiono Czarny Staw Gąsienicowy pstrągiem źródlanym (w 1881), później inne Gąsienicowe Stawy (Zielony, Litworowy, Kurtkowiec i in.), a nawet Przedni i Czarny Staw w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Dorybiono też Morskie Oko pstrągiem potokowym obcego pochodzenia, pstrągiem źródlanym i pstrągiem tęczowym, ale utrzymał się tylko nielicznie i to w skarłowaciałej formie pstrąg źródlany.I po słow. stronie Tatr zarybiono Szczyrbskie Jezioro rybami karpiowatymi (i pstrągami), ale obecnie TANAP zdecydował, aby je usunąć.Większość tych obcych gatunków wyginęła po dłuższym lub krótszym okresie istnienia, gdzie niegdzie jednak niektóre się utrzymały, jak np. w Czarnym Stawie Gąsienicowym, w Zielonym i Litworowym Stawie Gąsienicowym, w Przednim i Czarnym Stawie Polskim.W Tatrz. Parku Nar. (TPN i TANAP) obowiązuje ścisła ochrona ryb - podobnie jak wszystkich żyjących i nieożywionych obiektów.

Turyści powinni pamiętać, że nie wolno karmić ryb w jeziorach, gdyż rzucane im pożywienie jako nieodpowiednie, a nawet szkodliwe najczęściej powoduje różne rybie choroby, a także zanieczyszcza i zatruwa wodę.

Lit. - Marek Kot: Ryby w Tatrach - zagrożenia i ochrona. "Tatry" (Za.), nr 4, 1993 .

---