Podhale

Kraina leżąca pod Tatrami po ich pn. stronie, w górnym dorzeczu Dunajca. Granice P. bywają b. rozmaicie podawane. Niektórzy autorzy rozciągali je aż po Nowy Sącz i na pn. aż na Pogórze Karpackie, co jest niesłuszne. W b. dawnej literaturze Podhalem nazywano też całe » Podtatrze, co niedługo się utrzymało.

P. obejmuje całe górne dorzecze Dunajca od Czorsztyna w górę z wyjątkiem pol. części Zamagurza Spiskiego, tj. terenów leżących na wsch. od rzeki Białki. P. sięga więc na pd. do stóp Tatr; na zach. do działu wodnego (miejscami b. niskiego) między dorzeczem Dunajca a Orawy; na pn. do linii wododziałowej biegnącej przez Żeleźnickie Pasmo, Sieniawską Przełęcz, Gorce, Knurowską Przełęcz i Pasmo Lubania po szczyt Lubań (1225 m); stąd granica P. schodzi na pd. do Czorsztyna, skąd biegnie na zach. w górę Dunajcem do ujścia Białki, którą w górę na pd. do Tatr, z tym że wieś Nowa Biała (leżąca obecnie na lw. brzegu Białki) należy nie do P., ale do Spisza. P. znajduje się całkowicie na obszarze Polski, graniczy z Orawą, Spiszem i Tatrami Polskimi.

Główne rzeki P. to Biały i Czarny Dunajec łączące się przy Nowym Targu, gdzie dają początek Dunajcowi, oraz Białka, która oddziela P. od Spisza. Najważniejsze miejscowości P.: Zakopane i Nowy Targ, poza tym Białka Tatrzańska, Bukowina Tatrzańska, Poronin, Biały Dunajec, Szaflary, Kościelisko, Witów, Chochołów, Czarny Dunajec i szereg in. wsi.

Nazwa Podhale pochodzi od jego położenia u stóp Tatr, gdyż Podhalanie, zwł. dawniej, często nazywali te góry po prostu Halami od pastwisk tam się znajdujących, a zwanych halami (» hala). Stąd krainę leżącą u podnoża Tatr nazywano Podhalem. W gwarze podh. mówi się: Podhale, Podhále, lub Podhole, a jeżeli chodzi o Tatry: Hale, Hále, Hole, oraz do Hól, z Hól, spod Hól. Prawidłowy przymiotnik od nazwy Podhale: podhalański. W dawnej literaturze trafia się też: podhalski.

W społeczeństwie polskim nazwa Podhale stała się tak popularna, że nadawano ją różnym przedsiębiorstwom, domom, hotelom, publikacjom, zespołom regionalnym itp.

---