Pierzchalanka Jadwiga

Pierzchalanka Jadwiga, zwana Orlicą (26 II 1905 Lwów - 25 VIII 1980 Nowy Targ, poch. w Zakopanem), kuzynka » Jerzego Pierzchały. Taterniczka, grotołaz, narciarka wysokogórska, fotograf górski, nie ukończone studia malarskie 1923-26 w Państw. Szkole Przem. na Wydziale Przemysłu Artyst. we Lwowie. Ze względów zdrowotnych bywała w Zakopanem od 1923, a w 1932 zamieszkała tam na stałe w domu "Orlica" (stąd jej przezwisko).

Po Tatrach chodziła zrazu turystycznie, taternictwo zaczęła uprawiać w 1933 i 1934 pod opieką swego kuzyna, Jerzego Pierzchały, od 1935 także w zimie (Kozia Turnia). Z kuzynem dokonała pierwszych wejść zim. na Pańszczycką Turnię (1935), Świstowy Róg (1936), Skrajną Jaworową Turnię (1936), Wielki Kościół (1937), Zadnią Jaworową Turnię (1937).

Z wielkim zamiłowaniem wprowadzała innych w Tatry, toteż od 1934 do 1950 wspinała się z różnymi osobami, nieraz zupełnie przygodnymi, coraz częściej prowadząc na drogach tatern. o średnich trudnościach.W latach tych uczestniczyła też z dobrymi taternikami w trudniejszych wspinaczkach i przechodzeniu nowych dróg tatern., np. pd.-zach. ścianą Świnicy (w 1935 z W.H. Paryskim), pd.-zach. ścianą Koziej Strażnicy (w 1936 z Kazimierzem i Władysławem Dobruckimi), pr. żebrem zach. ściany Skrajnego Granata (w 1936 z Jerzym Pierzchałą i Franciszkiem Jęczkowskim), wprost od wsch. na Przełęcz pod Smoczym Szczytem (w 1937 z K. i W. Dobruckimi), środk. filarem pd.-zach. ściany Koziego Wierchu (w 1938 z J. Pierzchałą i F. Jęczkowskim).Wspinała się też w Tatrach Zach. (np. Giewont od pn., próg Mułowej Doliny, z Wąwozu Kraków Żlebem Trzynastu Progów). W zwiedzaniu jaskiń Tatr Pol. przodowała wśród kobiet w latach międzywojennych. W zimie uprawiała wysokogórską turystykę narciarską.

Po 1951 ze względu na stan zdrowia i pogarszający się wzrok uprawiała w Tatrach już tylko turystykę (do 1967), a po pewnym czasie musiała się przenieść z Zakopanego niżej, do Nowego Targu, i chodziła już tylko po Beskidach.

W latach chodzenia po Tatrach dużo fotografowała i jej zdjęcia odznaczały się indywidualnym ujęciem; były one reprodukowane w "Wierchach", "Taterniku" i na pocztówkach.

Lit. - Halina Ptakowska-Wyżanowicz: Od krynoliny do liny. Wa. 1960. - "Wierchy" 50, 1981, s. 342-344 (Zofia Stecka). - "NCZ" 1988.

---