opady

opady. Tatry mają największą po Sudetach roczną sumę opadów w Polsce, od 1500 do 1600 mm, a tylko wyjątkowo więcej w niektórych miejscach grani głównej Tatr i na krańcowych zach. skrzydłach.Na terenie tatrz. opady nie są równomiernie rozłożone, zróżnicowanie ilościowe zależy od wielu czynników, m.in. od wzniesienia n.p.m., od ekspozycji na wiatr, od kierunku dolin, od wysokości względnej grzbietów itd. Suma o. na ogół zwiększa się ze wznoszeniem terenu, ale tylko do pewnej granicy, gdzie następuje inwersja: zmniejszanie się ilości o., co przypada mn.w. na wys. 1800-1900 m n.p.m., ale w różnych miejscach różnie. Natomiast wysokie szczyty, Gierlach, Łomnica, często partiami szczytowymi górują nad chmurami opadowymi i z tej racji mają mniejsze wartości opadowe.

Po pd. stronie Tatr o. są przeważnie mniejsze niż po pn. stronie, która zbiera większość wilgoci z nadlatujących morskich wiatrów zach. i pn.-zach.

Przyrost o. w związku z wysokością n.p.m. jest b. zmienny i zależny od wielu czynników; gwałtowny wzrost o. uwidocznia się na tzw. progu orograficznym Tatr: na przejściu terenu między Zakopanem a Kuźnicami.W dziesięcioleciu 1951-1960 zanotowano następujące średnie roczne sumy o. dla różnych miejscowości tatrz. i podtatrz.:Nowy Targ (580-680 m n.p.m) 841 mm;Poprad (670 m n.p.m.) 588 mm ;Poronin ( 740 m n.p.m) 936 mm ;Bukowina Tatrz. (800-960 m n.p.m.) 961 mm ;Zakopane (844 m n.p.m.) 1096 mm ;Zazadnia (907 m n.p.m.)1276 mm ;Kościelisko-Kiry (927 m n.p.m.) 1276 mm ;Łysa Polana ( 988 m n.p.m.) 1282 mm ;Stary Smokowiec (1000 m n.m.p.) 1439 mm ; Kuźnice (1023 m n.m.p.) 1289 mm ;Chochołowska Dolina (1028 m n.p.m.)1323 mm ;Roztoka (1100 m n.m.p.) 1509 mm ; Hala Ornak (1110 m n.p.m.) 1444 mm ;Myślenickie Turnie (1360 m n.p.m.) 1539 mm ; Morskie Oko (1400 m n.p.m.) 1576 mm ;Gąsienicowa Hala (1520 m n.p.m.) 1714 mm ;Dol. Pięciu Stawów Pol. (1668 m n.p.m.) 1825 mm ; Łomnicka Dolina (1752 m n.p.m.) 1323 ; Kasprowy Wierch (1991 m n.p.m.) 1551 mm ; Łomnica (2634 m n.p.m.) 1644 mm.

W szczególnych warunkach terenowych, np. przed wysokimi ścianami skalnymi, na nagłych załamaniach lub w szczególnych ekspozycjach zboczy występują nieraz wyjątkowo obfite o., np. w górnej części Staroleśnej Doliny średnia roczna o. bywała ok. 2500 mm, a w b. mokrym 1949 r. spadło rocznie 3978 mm, wręcz niebywała ilość. Odwrotnie, w niektórych miejscach, w tzw. cieniu opadowym, ilość o. jest mniejsza niż przypadałoby na dane warunki i niż jest na sąsiadującym terenie.

Najwięcej o. jest w lecie, na Podhalu przeciętnie ok.42-45% całorocznego o., na wiosnę 22-24%, w jesieni 19-20%, zimą zaś 15-16%, przy czym maksimum wypada przeciętnie na czerwiec (w związku z monsunem europejskim), minimum na luty, a wysoko w górach na wrzesień.Liczba dni z opadem w ciągu roku wzrasta z wysokością, np. w Zakopanem wynosi przeciętnie 187, a na Kasprowym 228 dni.

W górach o. przeciętnie występują co drugi dzień, oczywiście rozłożenie o. bywa rozmaite.Rodzaj o. zdarza się różny: w Zakopanem najwięcej jest deszczów, na śnieg (» śnieżna pokrywa) przypada ok. 21% ogólnej rocznej sumy opadów. Oczywiście w samych górach jest ich znacznie więcej, np. na Gąsienicowej Hali w każdym miesiącu może przytrafić się opad śnieżny, a na Łomnicy śnieg wynosi ok. 78% opadów.Gradu na ogół nie bywa wiele, zwł. na Podhalu, więcej w górach. O. deszczowy letni zdarza się nieraz b. silny i nagły, dochodzi czasem do 3 mm na min, ale wtedy zwykle trwa dość krótko; najczęściej takie ulewne deszcze są w lipcu. Znacznie częstsze są powolne "siąpiące" deszcze i mżawki. Najwyższy jednorazowy opad dobowy wyniósł 285 mm w Witowie, 16 VII 1934.

---